یحیی معروفی

این پژوهش با هدف کسب درکی عمیق از دیدگاه های معلمان دوره ابتدایی شهر ملایر در خصوص ادراکات نادرست و کژتابی های ذهنی ناشی از اجرای طرح ارزشیابی کیفی توصیفی انجام گرفت. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ گردآوری اطلاعات، از نوع میدانی بود و ازآنجاکه به شناخت عمیق تجارب و ادراکات نادرست معلمان دوره ابتدایی از هدف، شیوه اجرا، ابزارها و پیامدهای ارزشیابی کیفی-توصیفی پرداخته است، از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. مشارکت کنندگان این پژوهش شامل تمامی معلمان دوره ی ابتدایی شهر ملایر در سال تحصیلی 99-98 بود. روش نمونه گیری، هدفمند و از نوع ملاک مدار بود. انتخاب نمونه ها تا جایی ادامه یافت که کفایت و اشباع داده ها حاصل شد. بر این اساس با 15 مشارکت کننده به عنوان نمونه پژوهش مصاحبه انجام شد. مصـاحبه با معلمان در قالب مصاحبه ی عمیق نیمه سازمان یافته و به صورت انفرادی و توسط پژوهشگر اجرا شد. در نهایت، اطلاعات جمع آوری شده در این پژوهش با استفاده از تحلیل مضمون و روش پیشنهادی اترید-استرلینگ (2001) تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که دیدگاه های نادرست معلمان ابتدایی نسبت به اهداف ارزشیابی کیفی توصیفی شامل یک مضمون فراگیر (اهداف ارزشیابی کیفی توصیفی)، چهار مضمون سازمان دهنده (حذف نمره در فرایند آموزش؛ ارتقاء خود به خودی؛ عدم تکرار پایه؛ ارزشیابی مساوی با امتحان) و ده مضمون پایه بود. دیدگاه های نادرست معلمان ابتدایی نسبت به شیوه اجرای ارزشیابی کیفی توصیفی شامل یک مضمون فراگیر (اجرای ارزشیابی کیفی-توصیفی)، شش مضمون سازمان دهنده (جابجایی هدف وسیله؛ عدم سنجش درست؛ کاهش هزینه های برگزاری آزمون و امتحان؛ تقلید نادرست از نظام های آموزشی توسعه یافته؛ اجرای فرمایشی اسناد بالادستی؛ اتلاف وقت و تمام نشدن کتاب) و هفده مضمون پایه بود. دیدگاه های نادرست معلمان ابتدایی نسبت به ابزارهای ارزشیابی کیفی-توصیفی شامل یک مضمون فراگیر (ابزارهای ارزشیابی کیفی-توصیفی)، شش مضمون سازمان دهنده (آزمون محوری؛ استرس زمان بر بودن کار با ابزارها؛ غیرکاربردی بودن ابزارهای مختلف؛ عدم دقت و صحت نتایج؛ دخالت دادن قضاوت های شخصی؛ ناکارآمد بودن برخی ابزارها) و نوزده مضمون پایه بود. دیدگاه های نادرست معلمان ابتدایی نسبت به پیامدهای ارزشیابی کیفی-توصیفی شامل یک مضمون فراگیر (پیامدهای ارزشیابی کیفی-توصیفی)، هشت مضمون سازمان دهنده (کاهش اختیارات معلم؛ کاهش انگیزه دانش آموزان؛ حذف رقابت در دانش آموزان؛ بی توجهی به یادگیری؛ کاهش نظارت بر یادگیری؛ بی توجهی به استعدادها و تفاوت های فردی؛ عدم پویایی والدین؛ سطحی نگری در سیستم آموزشی) و بیست وسه مضمون پایه شناسایی شد.