وحید زمانی

چکیده مقدمه:کشور ایران با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی که داشته زیستگاه انواع متفاوتی از گونه‌های حیوانی از جمله گرگ خاکستری بوده است. اگرچه وضعیت جمعیتی گرگ‌های خاکستری در کشور در وضعیت بحرانی نیست اما تعارض به زیستگاه این‌گونه سگ‌سان می‌تواند سبب به خطر افتادن وضعیت حفاظتی این‌گونه شود. ازاین‌رو این پژوهش با هدف ارزیابی زیستگاه گرگ خاکستری در منطقه حفاظت‌شده شهر بیجار استان کردستان انجام گرفت. مواد و روش ها: پژوهش پیش رو از نوع کاربردی و روش آن توصیفی و تحلیلی (قیاسی) می‌باشد. برای استخراج شاخص‌ها از مطالعات مختلف در حوزه‌های مرتبط به موضوع استفاده گردید. شاخص‌های استخراج شده شامل 30 شاخص بوده که ازجمله آن می‌توان به مدل رقومی ارتفاع (DEM)، شیب (درصد)، جهت، تراکم پوشش گیاهی (NDVI)، کاربری اراضی، فاصله از طعمه‌ها و... اشاره کرد. محاسبه هم‌بستگی شاخص‌ها و هم‌سنخ دهی لایه‌ها در نرم‌افزار ایدریسی صورت گرفت. پس از بررسی تحلیل هم‌بستگی 15 شاخص نهایی برای مدل مناسب ارزیابی شد. برای مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه‌ها از روش حداکثر بی‌نظمی با کمک نرم‌افزار Maxent version 3.4.4 استفاده شد. یافته ها و نتایج: وضعیت پراکنش گرگ خاکستری نشان میدهد که بخش مرکزی منطقه حفاظت شده بیجار دارای تراکم گرگ خاکستری بیشتر بوده است. بخش های شمالی و جنوبی منطقه حفاظت شده بیجار میزان تراکم گرگ خاکستری در آن کم بوده است. همچنین بخش جنوب شرقی منطقه حفاظت شده بیجار میزان تراکم گرگ خاکستری در آن کم بوده است. متغیر های محیطی از جمله توپوگرافی زمین، طعمه گرگ و ... از جمله عوامل اثر گذار بر زیستگاه های گرگ خاکستری در منطقه حفاظت شده بیجار می باشد. میزان تاثیر گذاری متغیر های توپوگرافی زمین به نسبت سایر متغیر های بیشتر بوده است. چرا که تعداد شاخص بین زیر متغیر ها زیاد بوده است.همچنین نتایج حاصل نشان داد که از مساحت 31769 هکتاری منطقه حفاظت شده بیجار 11955 هکتار آن زیستگاه مطلوبی برای گرگ خاکستری است که برحسب درصد حدود 6/37% از سطح منطقه حفاظت شده بیجار را شامل می شود.