قوچ و میش های ارمنی (Ovis orientalis) غرب ایران به دلایلی از جمله شکار غیرمجاز و تخریب زیستگاه در فهرست سرخ IUCN در رده آسیب پذیر قرار گرفته و از سویی به عنوان نیای اجدادی نژادهای اهلی گوسفند (Ovis aries) سراسر دنیا ارزش فراملی دارند. در این مطالعه با استفاده از توالی یابی کل ژنوم و چیپ های BeadChip Ovine SNP 50K تنوع و ذخایر ژنتیکی جمعیت های قوچ و میش ارمنی شمال غرب ایران (آذربایجان غربی و شرقی، کردستان، مرکزی، همدان، قزوین) به عنوان خاستگاه اهلی سازی گوسفند، شناسایی و با گوسفندهای اهلی همان مناطق مقایسه شد. تعداد SNP های کل ژنوم، ضریب درون آمیزی و ژنتیک لود بر اساس داده های ژنوم کامل، هم چنین هتروزیگوسیتی مورد انتظار به عنوان پارامترهای مرتبط با تنوع ژنتیکی بین دو گروه اهلی و وحشی مقایسه شدند. براساس نتایج به دست آمده تعداد SNP های تفکیک کننده به عنوان مهم ترین پارامتر تقریباً 24 میلیون برای گروه وحشی و در حدود 20 میلیون برای گروه اهلی محاسبه شد که اختلاف چشمگیری را نشان داد. با توجه به یافته های تنوع نوکلئوتیدی ژنوم، تنوع ژنتیکی بر اساس داده های ژنوم کامل در گروه وحشی نسبت به گروه اهلی بیش تر بود. بر اساس نتایج مطالعه حاضر قوچ و میش ارمنی با داشتن میزان بالای تنوع ژنتیکی به عنوان ذخایر ژنتیکی برای نژادهای اهلی تمامی گوسفندان اهلی دنیا ارزش حیاتی دارند و باید در اولویت برنامه های حفاظتی قرار بگیرند.
