ویژگیهای زیستی خاک به عنوان شاخص های سلامت خاک، بیانگر کیفیت رویشگاه و حاصلخیزی خاک هستند که نسبت به تخریب رویشگاههای جنگلی و تغییر پوشش گیاهی بسیار حساس میباشند. هدف از این تحقیق، بررسی برخی از ویژگیهای زیستی خاک در زیر گونههای مختلف در در رویشگاههای کمتر دست خورده (آرامگاه جنگلی) و بهرهبرداری شده و تحت چرای دام (گلاجار)، در مجاورت هم با شرایط توپوگرافی و زمینشناسی یکسان، در شهرستان بانه در استان کردستان، میباشد برای انجام پژوهش، در آرامگاه جنگلی پنج درخت از سه گونه برودار، مازودار و بنه و در گلاجار هم پنج درخت از دو گونه برودار و مازودار انتخاب شد و از دو موقعیت مکانی زیر و خارج تاج پوشش هر درخت و از عمق 10-0 سانتیمتری خاک، نمونهبرداری شد. در مجموع 50 نمونه خاک برداشت شد و برخی ویژگیهای زیستی از جمله تنفس پایه، تنفس برانگیخته، کربن زیتوده میکروبی، نیتروژن زیتوده میکروبی، کربن آلی محلول، نیتروژن آلی محلول، بهره متابولیکی ، بهره میکروبی و نسبت کربن به نیتروژن زی-توده میکروبی و شیمیایی (pH ) اندازهگیری شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها، از طرح آماری فاکتوریل استفاده شد. نتایج نشان داده است که در آرامگاه جنگلی، تنفس پایه، تنفس برانگیخته، کربن زیتوده میکروبی، نیتروژن آلی محلول و pH زیرتاج گونه بنه به طور معنیداری بیشتر از گونههای برودار و مازودار بوده است اما بهره متابولیکی (qCO2) و نسبت کربن به نیتروژن زیتوده میکروبی (C/Nmic) تفاوت معنیداری از خود نشان ندادند. بهره میکروبی در خارج تاج گونه مازودار بیش از سایر گونهها در آرامگاه جنگلی بوده است و همچنین کربن آلی محلول و درصد رطوبت در زیرتاج گونه بنه و مازودار با بیشترین مقدار، در یک گروه آماری قرار گرفتند. در مقایسه دو گونه برودار و مازودار در دو کاربری آرامگاه جنگلی و گلاجار، تنفس پایه، کربن زیتوده میکروبی، نیتروژن زیتوده میکروبی و بهره میکروبی (qmic) در خارج تاج برودار در گلاجار به طور معنیداری بیشتر بوده است در حالیکه تنفس برانگیخته، نیتروژن آلی محلول و نسبت کربن به نیتروژن زیتوده میکروبی در دو کاربری و تحت تاثیر گونههای برودار و مازودار اختلاف معنیداری نشان ندادهاند. همچنین بهره متابولیکی در زیرتاج مازودار در گلاجار و کربن آلی محلول در زیرتاج مازودار در آرامگاه به طور معنیدار بیشتر بوده است. pH و درصد رطوبت در زیرتاج پوشش گونهها در آرامگاه جنگلی بیشتر بوده است. طبق نتایج این تحقیق میتوان به اهمیت شرایط پایدارتر آرامگاه جنگلی از نظر اکولوژیکی و اثر تاج تک درختان جنگلی، تاثیر آنها بر فعالیت میکروارگانیسمها و افزایش کیفیت خصوصیات خاک پی برد.
