مولانا خالد نقشبندی از ادبا و عرفای قرن سیزدهم هجری و از رهبران تاثیرگذار طریقت نقشبندی در سلیمانیه است که به سه زبان فارسی، عربی و کُردی «کرمانجی میانه، گورانی» شعر سروده و صاحب تألیفات متعددی در حوزۀ ادبیات عرفانی است. در مقدمه به معرفی زندگی نامه ، سفرها و آثار شاعر پرداخته ایم اما هدف اصلی این پژوهش تصحیح دیوان اشعار مولانا خالد بوده است. بسیاری از کتابت هایی که از دیوان مولانا خالد شده است به واسطه دوزبانه یا چندزبانه بودن کاتبان و یا ناآشنایی با رسم الخط های زبان شعری شاعر یا کم سوادی برخی کاتبان باعث به وجود آمدن اغلاط عدیده در متن دیوان های چاپ شدۀ شاعر گشته و خواننده را از دست یابی به سخن اصلی شاعر یا سخن نزدیک به متن اصلی محروم ساخته است. در این پایان نامه با بهره گیری از چهارده نسخۀ خطّی و یک نسخه چاپ سنگی از آرشیو و مخازن کتابخانه های ایران، عربستان سعودی، ترکیه ، مصر و اقلیم کُردستان صورتی کامل از اشعار دیوان او ارائه شده است. برخی از اشعار مولانا خالد در چاپ های پیشین دیوان وی وجود نداشت که با استفاده از نسخه های خطی معتبر این اشعار افزوده شده اند. روش تصحیح ما بر مبنای روش التقاطی است. در پژوهش حاضر تلاش شده نسخه ها به ترتیب تاریخ چینش و قدیمی ترین آنها به عنوان اقدم نسخ، مبنا و اساس پژوهش باشد؛ نواقص موجود در نسخه قدیمی با بهره گیری از نسخ دیگر برطرف و اضافات دیگر نسخ به متن تصحیح حاضر افزوده شده اند.
