تیمور جوادی

تقویت ژرم پلاسم درختان میوه کشور به منظور استفاده از آنها در تولید ارقام برتر و مقاوم به شرایط نامناسب در ایران که جزء مناطق خشک ونیمه خشک جهان محسوب می شود، از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا وارد کردن ارقام خارجی و شناسایی مقاومت های موجود در این ارقام وارقام بومی، لازمه پیشبرد برنامه های اصلاح درختان میوه می باشد. لذا این تحقیق بر روی 9 ژنوتیپ گلابی آسیایی (Pyrus serotina Rehd.) که از طریق کنگره باغبانی (International Horticultural Congress) در سال 1998 از کشور بلژیک توسط گروه باغبانی دانشگاه تربیت مدرس وارد شدند، انجام شد. ژنوتیپهای گلابی آسیایی مورد استفاده شامل KS6, KS7, KS8, KS9 , KS10, KS11, KS12, KS13, KS14 یکساله بودند و از رقم گلابی بومی شاه میوه (SHM) نیز به عنوان شاهد استفاده شد. گیاهان تحت تاثیر سه تیمار آبیاری شامل تیمار شاهد( گیاهان هر روز آبیاری شدند)، تیمار خشکی متوسط (آبیاری زمانی انجام شد که پتانسیل آب خاک به 5/0- مگا پاسکال رسید) وتیمار خشکی شدید (آبیاری زمانی انجام شد که پتانسیل آب خاک به 1 - مگاپاسکال رسید) قرار گرفتند. بعضی از شاخص های مقاومت به خشکی نظیر میزان نسبی آب برگ (RWC) ومیزان تجمع پرولین و پتانسیل آب قبل از طلوع آفتاب (PLWP) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری بر روی میزان تجمع پرولین، میزان نسبی آب برگ ، پتانسیل آب برگ قبل از طلوع آفتاب و همبستگی بین این صفات نشان داد که افزایش پرولین در تیمارهای خشکی معنی دار بود و مقدار آن در تیمار خشکی شدید در ژنوتیپهای مختلف بین 2 تا 7 برابر افزایش نشان داد. از طرفی میزان نسبی آب برگ نیز در تیمارهای تحت تنش خشکی کاهش یافت و شدیدترین حالت در رقم شاه میوه مشاهده شد . همچنین بین تجمع پرولین و میزان نسبی آب برگ هبستگی منفی در همه ژنوتیپها مشاهده شد ( 9/99-3/68r2 = ). پتانسیل آب برگ قبل از طلوع آفتاب نیز با افزایش خشکی کاهش یافت و با تجمع پرولین همبستگی منفی نشان داد. از آنجا که تجمع پرولین در گیاهان در تنظیم اسمزی ویا بعنوان حافظ آنزیمهای سیتوپلاسمی و ساختار سلولی نقش دارد، لذا با توجه به این نتایج ژنوتیپها از لحاظ حفظ مقدار آب برگ تفاوت داشتند وبعضی ژنوتیپها مثل KS9, KS11 و KS8 نسبت به رقم شاه میوه از مقدار آب نسبی بیشتری در شرایط تیمار خشکی شدید برخوردار بوده و مقدا