تیمور جوادی

گردوغبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی بر جای می گذارد، اثرات منفی بر سلامت، اقتصاد جامعه و محیط زیست داشته و خسارت های زیادی را بر کشاورزی وارد می کند. توت فرنگی ازجمله ریز میوه های مهم است که در استان کردستان کشت می شود. بوته های توت فرنگی در طول رشد سالیانه برای تولید بهینه به شرایط آب وهوایی مناسب و برگ هایی عاری از آلودگی جهت انجام فتوسنتز و عملکرد مطلوب نیاز دارند. با توجه به این که ایران و به ویژه استان کردستان و دیگر استان های غربی کشور ازجمله ی کانون های متأثر از ریز گردها است و خسارات زیست محیطی و انسانی ناشی از این پدیده هرساله گریبان گیر کشور می شود باید به این موضوع توجه خاصی مبذول شود. بنابراین برای مطالعه ی اثر گردوخاک بر خصوصیات فیزیولوژیکی توت‎فرنگی دو آزمایش به شرح زیر اجرا گردید. آزمایش اول به صورت طرح کاملاً تصادفی با 2 فاکتور شامل گردوخاک در دو سطح (سطح 1: شاهد بدون گردوخاک، سطح 2: با گردوخاک) و رقم در دو سطح (دو رقم پاروس و سلوا) در 3 تکرار و آزمایش دوم با سه فاکتور شامل گردوخاک در دو سطح (سطح 1: شاهد بدون گردوخاک، سطح 2: با گردوخاک)، رقم در دو سطح (دو رقم پاروس و سلوا) و زمان نگهداری میوه در انبار با دمای 4 درجه سانتیگراد در 6 سطح در 3 تکرار در سال 1394 اجرا گردید. نتایج آزمایش اول نشان داد که گردوخاک سبب کاهش صفات رویشی از جمله تعداد برگ، سطح برگ، طول و حجم ریشه، تعداد طوقه، وزن خشک طوقه، وزن خشک برگ و ماده ی خشک کل شد و سطح پهنک سوخته را افزایش داد. همچنین گردوخاک سبب افزایش کربوهیدرات های محلول کل، میزان پرولین، مالون دی آلدئید، H2O2، فعالیت آنزیم های ضد اکسایشی و ویتامین ث شد و این افزایش در رقم سلوا بیشتر مشاهده شد. گردوخاک سبب کاهش محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء سلولی، ضخامت عرض برگ، تعداد و درصد روزنه های باز، میزان کلروفیل و پروتئین های محلول کل شد. نتایج آزمایش دوم نشان داد که گردوخاک سبب کاهش pH آب میوه، TSS، TA، تعداد و عملکرد میوه، میزان فنول و فلاونوئید، ظرفیت ضداکسایشی، میزان آنتوسیانین، وزن میوه، سفتی بافت میوه، شاخص های رنگ A* و B* شد و میزان کربوهیدرات های محلول کل، ویتامین ث، تعداد و درصد میوه های پوسیده را افزایش داد. به علاوه انبارداری میوه سبب کاهش بیشتر pH آب میوه، میزان فنول و فلا