چکیده پژوهش حاضر به مطالعه و بررسی کنش های گفتاری در دو دفتر مثنوی معنوی مولانا پرداخته است. نظر به این که مبانی نظری کنشهای گفتاری به عنوان نظریه ای عام باید در همه ی زبان ها صدق کند، مطالعۀ آثار زبان فارسی لااقل در مثنوی معنوی در این پژوهش می تواند به گسترش دانش کنشهای گفتاری کمک کند. نیز با توجه به جنبه های معرفتی مثنوی و نیز جنبه ی ارتباطی آن، این متن مشحون از کنش های گفتاری است. شناسایی و تحلیل آن ها منجر به درک تازه از مثنوی می شود. در این پژوهش به شیوه جان آستین و جان آر. سرل انواع کنشهای گفتاری استخراج شده است. بررسی این کنشهای گفتاری نشان می دهد که مولوی از انواع کنشها در پیشبرد حکایت ها مدد گرفته است. بعد از استخراج کنشهای گفتاری آن ها را قاب-بندی کرده و نوع قاب ها را مشخص کرده ایم. بررسی این قابها نشان می دهد که اغلب قابها به صورت گزاره ای و درون روایتی ذکر شده اند. در پایان کار معنای کنشهای گفتاری را در چهار رده دسته بندی کرده ایم. نتیجه-ی این پژوهش نشان می دهد، مبانی نظری کنشهای گفتاری آستین و سرل در مورد کنشهای گفتاری مثنوی صدق می کند و دسته بندی سرل با تفصیل و جزئیات بیشتری انواع کنشهای گفتاری فارسی را شامل می شود.
