مجموعه مثنوی یکی از بارزترین و ارزشمندترین آثاری است که در ادبیات فارسی وجود دارد. از آنجا که مثنوی اثری تعلیمی عرفانی است، سعی مولانا بر این بوده است که در قالب داستان و حکایت و تمثیل به بیان پند و اندرز و تلنگر زدن به مخاطب در مسائل اخلاقی بپردازد و همچنین افکار و اندیشه های عرفانی خود را نیز تشریح کرده است. در مثنوی، مولانا هر جا که خواسته است موضوعی را به مخاطب بفهماند و به او هشدار دهد، کلام خود را به صورت گزاره ای امری و خطابی آورده است، که گاه لحن خود را در این خطاب ها برای اثرگذاری بیشتر تغییر داده است و آن را به صورت طعن آمیز بیان کرده است. در ادبیات تعلیمی، خطاب به گوینده این مجال را می بخشد تا تعلیم خود را از جهات مختلف به مخاطب القا کند. از میان انواع ادبی، ادب تعلیمی بیشترین ظرفیت را دارد که علاوه بر شکل مستقیم در لا به لای کلام و به صورت غیر مستقیم قصد و هدف خود را مطرح کند. در این پژوهش تلاش شده است تا ابیاتی را که مولانا در آن طعن به کار برده است را بررسی کنیم.
