سمیرا زارعی

در دهه‌های اخیر، افزایش روزافزون تقاضا برای انرژی‌های تجدیدپذیر از یک‌سو و نگرانی‌های فزاینده نسبت به آثار زیست‌محیطی و ناپایداری منابع فسیلی از سوی دیگر، موجب تمرکز گسترده‌ بر توسعه‌ی سوخت‌های جایگزین، به‌ویژه بیودیزل، شده است. گیاهان روغنی به‌عنوان یکی از منابع اصلی تولید بیودیزل شناخته می‌شوند و تخمین دقیق عملکرد آن‌ها برای ارزیابی پتانسیل تولید این سوخت اهمیت زیادی دارد. پژوهش حاضر با هدف تخمین عملکرد گونه‌های منتخب گیاهان روغنی (کلزا، آفتابگردان و سایر دانه‌های روغنی موجود در منطقه) در استان کردستان، با استفاده از شاخص نرمال‌شده تفاوت پوشش گیاهی استخراج‌شده از تصاویر ماهواره‌ای لندست ۸ در محیط سامانه گوگل ارث انجین انجام شد. داده‌های عملکرد کشاورزی برای سال زراعی ۱۴۰۱–۱۴۰۲ از آمارنامه کشاورزی استخراج گردید و با نتایج برآوردی مقایسه شد. یافته‌ها نشان داد شاخص شاخص نرمال‌شده تفاوت پوشش گیاهی توانایی مناسبی در برآورد عملکرد نسبی دارد؛ به‌طوری‌که میانگین این شاخص برای کلزا، آفتابگردان و سایر دانه‌های روغنی به‌ترتیب برابر با 1025/0، 2027/0 و 3240/0 برآورد شد. همچنین میانگین پتانسیل تولید بیودیزل به ازای هر هکتار برای کلزا، آفتابگردان و سایر دانه‌های روغنی به‌ترتیب 24/139، 04/496و 03/334 کیلوگرم محاسبه گردید. همچنین بر اساس داده‌های عملکرد و ضرایب استاندارد استخراج روغن، پتانسیل تولید بیودیزل از کلزا، آفتابگردان و سایر دانه‌های روغنی در استان کردستان طی سال زراعی ۱۴۰۱–۱۴۰۲ حدود ۲,۳۶۲,۵۰۰ لیتر برآورد شد که نشان‌دهنده ظرفیت قابل توجه منطقه در تولید انرژی‌های زیستی است. هدف اصلی این پژوهش، تخمین عملکرد گیاهان روغنی و ارزیابی پتانسیل تولید بیودیزل در استان کردستان با استفاده از تحلیل داده‌های ماهواره‌ای و مدل‌سازی تجربی در محیط گوگل ارث انجین می‌باشد.