سمیرا زارعی

گندم به عنوان مهم ترین محصول زراعی کشور نقش عمده ای در تأمین مواد غذایی مردم دارد ولی تولید آن در ایران با ضایعات بسیاری همراه است؛ از این رو هر گونه تلاش در راستای افزایش تولید محصول از طریق کاهش ضایعات مورد توجه است. قسمت اعظم ضایعات گندم به مرحله برداشت برمی گردد که در ایران افت برداشت به وسیله کمباین دو تا سه برابر مقدار مجاز آن است. افت سکوی برش کمباین بیش از 50 درصد افت برداشت را به خود اختصاص می دهد؛ لذا کاهش این بخش از افت به حد مجاز آن گامی مهم در کاهش ضایعات محصول است. عامل مهم در افزایش بازدهی کار کمباین های غلات و به تبع آن کاهش افت محصول، تنظیمات درست آن است. سکوی برش کمباین یک سیستم پیچیده است که عوامل متعددی در کار آن دخیل هستند و اگر بتوان این عوامل را به نحوی با توجه به شرایط کنترل کرد، تا حد زیادی از افت محصول در هنگام برداشت جلوگیری می شود. از بین عوامل مؤثر، شاخص جنبشی چرخ فلک، ارتفاع برش محصول، فاصله افقی و عمودی چرخ فلک از شانه برش برای بررسی افت سکوی برش در این مطالعه انتخاب شدند. آزمون های مزرعه-ای برای تعیین اثر تنظیمات مختلف اجزاء سکوی برش بر افت این واحد طبق طرح های آزمایشی فاکتوریل ناقص و تاگوچی انجام شدند. عوامل مورد بررسی به ترتیب اهمیت در تأثیر بر میزان افت سکوی برش عبارت بودند از: شاخص جنبشی چرخ-فلک، ارتفاع برش، فاصله عمودی چرخ فلک از شانه برش و فاصله افقی چرخ فلک از شانه برش. در ادامه پژوهش سطح بهینه هر یک از این عوامل تعیین شد. نبود سیستمی هوشمند برای کنترل سکوی برش کمباین برای کاهش افت این واحد، از دلایل اصلی انتخاب این موضوع برای رساله دکتری بوده است. در این مطالعه، یک کنترل کننده فازی تطبیق پذیر مبتنی بر شبکه عصبی مصنوعی با استفاده از نتایج آزمون های مزرعه ای، در محیط نرم افزار MATLAB طراحی گردید. ضریب تبیین محاسبه شده از تجزیه واریانس 71/0 بود در حالی که ضریب تبیین نتایج حاصل از کنترل کننده، برابر با 95/0 بود. در نهایت کنترل کننده طراحی شده در نرم افزار SIMULINK شبیه سازی و اجرا شد. کنترل کننده تنظیمات متغیر ها را به ترتیب تأثیری که بر میزان افت سکوی برش دارند انجام می دهد و در هر مرحله از تغییر تنظیمات میزان افت سکوی برش را با افت مورد نظر اپراتور کنترل می کند که اگر افت سکوی برش بیش تر از مقدار افت مورد نظر شد، تنظیمات دیگری ر