حصولات کشاورزی در کشور تولید می شود که می تواند به عنوان پتانسیلی بالقوه برای تولید بیوگاز به آن توجه شود و علاوه بر تولید انرژی، سبب دفع مناسب پسماند و کاهش آلودگی شود. از این رو، در تحقیق حاضر فرآیند تولید بیوگاز از ترکیب کود دامی و پسماند کدوی آجیلی مورد بررسی قرار گرفت. کدوی آجیلی محصولی است که صرفاً برای استخراج دانه آن تولید می شود و قسمت عمده محصول به عنوان پسماند دفع می شود. آزمایشات با استفاده از سه نسبت ترکیب پسماند کدو به کود گاوی ( 10:90، 20:80، 30:70) در دو غلظت متفاوت خوراک (ترکیب 1:1 و 1:2 پسماند با آب) در هاضم های یک لیتری شیشه ای به صورت ناپیوسته انجام شد. برای بهینه سازی فرآیند از روش سطح پاسخ و آزمایش فاکتوریل کامل در سه تکرار استفاده شد. نرم افزار Design Expert 12 برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از آزمایشات مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاثیر غلظت خوراک بر میزان بیوگاز تولیدی در سطح احتمال 1% و تاثیر نسبت ترکیب در سطح احتمال 5% معنی دار هستند اما اثر متقابل آنها فاقد تاثیر معنی دار است. ارتباط بین تولید بیوگاز با متغیرهای غلظت خوراک و نسبت ترکیب به شکل معادله رگرسیونی ارائه شد. نسبت ترکیب 10:90 و غلظت خوراک با ترکیب 1:2 پسماند با آب به عنوان مقادیر بهینه متغیرها تعیین شدند که منجر به تولید بیشینه بیوگاز به مقدار ml/day 5267/93 می شوند.
