سعدی صمدی

با توجه به پتانسیل بسیار زیاد بازهای شیف کایرال، به‌ویژه لیگاند کایرال سالن ، در واکنش‌های نامتقارن و همچنین پایدار بودن و آسانی سنتز آن‌ها از مواد در دسترس، در این پایان‌نامه لیگاند کایرال سالن سنتز شد و پتانسیل آن در واکنش نامتقارن خاراش-سوسنوفسکی (واکنش نامتقارن اکسایش آلیلی الفین‌ها) برای دستیابی به استرهای آلیلی کایرال مورد مطالعه قرار گرفت. این لیگاند از تراکم دو اکی‌والان 5،3-دی-ترشیو-بوتیل-2-هیدروکسی بنزالدئید (که خود از واکنش 4،2-دی-ترشیو-بوتیل فنول با هگزا-متیلن‌تترا‌مین سنتز شد) و یک اکی‌والان نمک دی‌-آمین کایرال (R،R)-دی-آمینوسیکلوهگزان در محیط بازی و در حلال آب/ اتانول سنتز گردید (شمای ۱). این نمک کایرال به روش تبلور دیاسترئومری از مخلوط راسمیک سیس و ترانس دی-آمینوسیکلوهگزان با استفاده از L-تارتاریک‌اسید به‌عنوان معرف تفکیک‌کننده کایرال تهیه شد. فرآورده‌ به‌دست آمده از هر مرحله با تکنیک‌های طیف‌سنجی FT-IR ، 1HNMR و 13CNMR شناسایی و تایید شدند. در ادامه، مشتقات پراستر (به‌عنوان اکسنده) از دو روش مختلف سنتز گردیدند: روش مستقیم از مشتق‌های بنزالدئید و روش دوم از مشتق‌های بنزوئیک‌اسید (شمای 2). واکنش نامتقارن خاراش-سوسنوفسکی با استفاده از مشتقات مختلف پراستر و در مجاورت کمپلکس مس-لیگاند کایرال سالن مورد بررسی قرار گرفت. اثر پارامترهای مختلف از جمله دما، نوع حلال، مقدار لیگاند کایرال و نیز نوع و مقدار نمک مس بر پیشرفت واکنش مطالعه شد. در نهایت، شرایط بهینه واکنش با استفاده از 037/0 میلی‌مول (20 میلی‌گرم) لیگاند کایرال، 04/0 میلی‌مول (15میلی‌گرم)Cu(CH3CN)4PF6 در حلال استونیتریل در دمای محیط، پس از 24 ساعت منجر به تشکیل استرهای آلیلی کایرال با بازده و فعالیت نوری مطلوب گردید (شمای 3). ساختار فرآورده‌های نهایی با تکنیک‌های طیف‌سنجیFT-IR ، 1HNMR و 13CNMR شناسایی و تایید و میزان فعالیت نوری آن‌ها با دستگاه‌ پلاریمتر اندازه‌گیری شدند.