1403/02/17
سعید خضری

سعید خضری

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 48161354800
دانشکده: دانشکده منابع طبیعی
نشانی: سنندج/ دانشگاه کردستان/ دانشکده منابع طبیعی
تلفن: 00989126343252

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی، شناسایی و ارزیابی آثار یخچالی دوران چهارم در کوهستان های پرآو با تاکید بر سیرک های یخچالی
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
فرسایش یخچالی، سیرک، رایت، پورتر، شاخص NDSI، کوهستان پرآو- بیستون.
سال 1400
پژوهشگران اکرم رحیمی(دانشجو)، سعید خضری(استاد راهنما)، آفاق کاظمی(استاد مشاور)

چکیده

یخچال ها توده های یخی هستند که در اثر تبلور مجدد برف تشکیل می شوند و می توانند تحت تأثیر نیروی جاذبه از حرکت و جریان روبه جلو برخوردار شوند. یخچال ها در گذشته از گستردگی بیشتری برخودار بوده اند. اولین و ساده ترین شکلی که به وسیله یخچال های کوهستانی به وجود می آید، سیرک یخچالی است. این عارضه در مرتفع ترین قسمت دره، در مجاور قلل کوهستان ها به صورت حفره ای قیفی شکل است که دیواره های سنگی بر آن مشرف می باشد. هدف از این پژوهش، شناخت آثار به جامانده یخچالی در کوهستان پرآو کرمانشاه و برآورد و تخمین پالئوکلیمای آن بر اساس شواهد اقلیمی در کواترنری است، بنابراین، در گام اول سیرک های یخچالی و برخی دیگر از اشکال حاصل از فرسایش یخچالی مانند دره های یخچالی و دره های معلق، توسط نقشه های توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای نرم افزار گوگل ارث شناسایی شد، بعد از آن به بررسی روابط بین سیرک های یخچالی با متغیرهای طبقات ارتفاعی، میزان شیب و جهت شیب پرداخته شد. در گام بعدی با استفاده از روش رایت ارتفاع خط برف مرز به دست آمد و با روش پورتر خط تعادل آب و یخ مشخص شد، از طریق شاخص NDSI سظوح پوشیده از برف برآورد گردید، در گام آخر خطوط هم دما، هم بارش و هم جهت باد تعیین شد و بازسازی دمای گذشته (آخرین دوره یخچالی) نیز صورت گرفت. براساس نتایج به دست آمده می توان گفت که سیرک های یخچالی مهم ترین شواهد از آخرین دوره یخچالی در منطقه مورد مطالعه می باشند و دما، بارش، قرارگیری در مناطق مرتفع و نزدیک قله، جهات توپوگرافی و جهت باد می توانند از مهم ترین عوامل ایجاد کننده آنها در کوهستان پرآو باشند به طوری که این منطقه در ناحیه با دمای پایین (حداکثر و حداقل میانگین سالانه 25/13 و 75/12 درجه سانتی گراد) و بارش زیاد (با حداکثر و حداقل میانگین سالانه 447 و 408 میلی متر) قرار گرفته است. تاثیرپذیری سیرک های یخچالی از جهات توپوگرافی و جهت باد به این صورت است که جهت اصلی توپوگرافی منطقه مورد مطالعه در رده اول، شمال غرب – جنوب شرق بوده و از جهت اصلی توپوگرافی زاگرس تاثیر پذیرفته است، جهت بعدی توپوگرافی غالب منطقه شمالی – جنوبی می باشد. قرارگیری سیرک ها نیز از جهات توپوگرافی تبعیت کرده اند به طوری که دامنه های جنوبی و جنوب غربی به ترتیب با 40/27 و 37/20 درصد بالاترین تعداد سیرک را به خود اختصاص داده اند و دامنه های شرقی با 59/2 درصد سیرک، کم ترین تعداد را دارند. این درحالی است که، جهت بادهای غالب در منطقه به لحاظ U Wind غربی و از لحاظ V Wind بودن جنوبی می باشد. بنابراین سیرک های یخچالی می توانند، مهم ترین عامل در شناسایی پالئوکلیمای منطقه باشند. نتایج حاصل از معادله های رگرسیون، دما در دوره کنونی و دوره سرد نشان می دهد که، در خط ارتفاعی 2154 (برف مرز) از گذشته نسبت به امروز دمای هوا حدود 12 درجه سانتی گراد در محدوده مورد مطالعه افزایش یافته است. با توجه به کوهستانی بودن منطقه مورد مطالعه، میزان بارندگی زیاد و محاسبات انجام شده از طریق شاخص NDSI، این منطقه در حال حاضر از اواخر پاییز تا اواخر بهار شاهد پوشش سطحی برف در ارتفاعات می باشد که این امر موجب نقش برف در فرسایش منطقه و ایجاد یک محیط پریگلاسیر شده است، بنابراین می توان نتیجه گرفت که در حال حاضر، منطقه تحت تأثیر فرآیند نیواسیون و عمل یخبندان و آب ناشی از ذوب برف قرارگرفته و ژئومورفولوژی آن علاوه بر مؤثر بودن از فرآیند کارستی، از هوازدگی فیزیکی و فرسایش ناشی از عملکرد برف تأثیر می پذیرد.