پارکهای شهری، ازجمله شاخصهای توسعهیافتگی جوامع قلمداد میشوند. پدیدۀ وندالیسم (فعالیتهای خرابکارانه) بهعنوان یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار، اختلال در استفادۀ مردم و کاهش کیفیت محیطی و بصری پارکهای شهری را در پی دارد. پژوهش حاضر عوامل اثرگذار بر قصد و رفتارهای وندالیستی و نیز ویژگیهای جمعیتی و زمینهای افراد وندال را بررسی کرده است. این پژوهش بر اساس ماهیت و شیوۀ گردآوری و تحلیل دادهها، کمّی است که با روش پیمایش و ابزار پرسشنامۀ محققساخته انجام گرفته است. جامعۀ آماری تحقیق، کاربران پارکهای سطح شهر مریوان بودند که به دلیل مشخصنبودن تعداد مراجعهکنندگان به پارکهای شهری، حجم نمونه با استفاده از روش میترا-لنکفورد ۲۷۷ نفر برآورد گردید. نتایج نشان داد متغیرهای موردبررسی شامل ضعف تعهد و مسئولیتپذیری اجتماعی، احساس تعلق اجتماعی، احساس نابرابری و تبعیض، مقاومت و انتقامجویی از جامعه با قصد و رفتارهای وندالیستی در پارکهای شهر مریوان در جهت مورد انتظار رابطۀ معنادار دارند. همچنین ویژگیهای جمعیتی و زمینهای همچون جنس، تحصیلات، جایگاه اقتصادی-اجتماعی، محل سکونت، خانواده و شغل بر پدیدۀ وندالیسم تأثیرگذارند. با تعیین مطلوبیت مدل ساختاری پژوهش با استفاده از رویکرد حداقل مربعات جزئی، میزان ضریب تعیین (R2) 0.58 به دست آمد که حاکی از دقت بالای مدل نظری پژوهش در پیشبینی متغیرهاست. بر اساس نتایج، این پژوهش برخورد قاطع کیفری و اعمال مجازات شدید در برخورد با رفتارهای وندالیستی را فاقد کارایی دانسته و در عوض، ضمن پیشنهاد درک جوانان و جهتدهی به اوقات فراغت آنان، درگیرکردن این ظرفیت بالقوۀ جمعیتی در فعالیتهای سازنده را توصیه میکند.