شهرام کبودوندپور

زمینه و هدف: آلودگی منابع آب، همواره نگرانی هایی در مورد سلامت و بهداشت محصولات دریایی به خصوص گوشت ماهی و احتمال آلودگی آنها به فلزات سنگین پدید آورده است. طرحی مطالعاتی برای سنجش جیوه تجمع یافته در بافت های مختلف ماهی کپور نقره ای سد قشلاق سنندج به عنوان یکی از پر مصرف ترین ماهی های منطقه و مقایسه آن با استاندارد های بهداشتی موجود و نیز تأثیر آن بر سلامت شهروندان طراحی شد. روش بررسی: تعداد 24 نمونه ماهی کپور نقره ای در خلال ماه های تیر الی آذر 1388 از دریاچه سد قشلاق سنندج به صورت کاملاً تصادفی صید، سپس از سه بافت عضله سفید، عضله قرمز و کبد، نمونه ها تهیه و غلظت جیوه تجمع یافته در این بافت ها با استفاده از دستگاه پیشرفته آنالیز جیوه (Model, Leco 254 AMA) اندازه گیری شد. یافته ها: میانگین جیوه کل در بافت عضله سفید(میانگین±اشتباه استاندارد) 43/26±367، بافت عضله قرمز 22/32±311 و برای بافت کبد 70/28±251 بر حسبppb یا ng g-1 وزن خشک بود. میانگین های ماهانه جیوه تجمع یافته بین بافت ها اختلاف معنی داری را نشان دادند (05/0P<). اما تغییرات ماهانه غلظت جیوه تجمع یافته در بافت عضله سفید فاقد اختلاف معنی داری بود (2332/0P=،52/1=18و5F). نتیجه گیری: بیشترین غلظت جیوه در هر سه بافت مورد بررسی در اواخر مرداد ماه و نزدیک به آغاز فصل صید مشاهده شد (ppb 500–400). غلظت جیوه کل تجمع یافته در بافت های عضله سفید و قرمز در این زمان و در کل ماهی هایی که وزن بیشتر از 600 گرم داشتند، از استاندارد تعریف شده EPA، WHO و FAO بالاتر بود. این نتایج می توانند یک هشدار جدی برای مصرف این ماهی تلقی شوند.