با توجه به اثرات منفی کشاورزی متداول، اهمیت کشاورزی پایدار محرز می باشد. بناباین به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک و شیمیایی بر صفات مورفولوژیک نخود دیم (رقم ILC482) آزمایشی در سال زراعی1394-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بررسی گردید. تیمارهای آزمایش شامل اسید هیومیک در سه سطح، باکتری در دو سطح و نیتروژن در دو سطح بود. نتایج نشان داد اثر تیمارهای آزمایش و اثرات متقابل آن ها بر صفات ارتفاع بوته و تعداد شاخه اصلی معنی دار بود اما اثر اسید هیومیک، باکتری و اثر متقابل هیومیک و نیتروژن و همچنین اثر متقابل نیتروژن و باکتری بر تعداد شاخه فرعی معنی دار بود که بیشترین مقادیر این صفت از کاربرد توام سطح دوماین تیمارها حاصل گردید. بیشترین تعداد غلاف در شاخه فرعی نیز با استفاده از سطح دوم اسید هیومیک بدست آمد. بنابراین اثر مثبت تیمارهای آلی و تلفیقی ممکن است به واسطه تاثیر آنها بر بهبود شرایط رشد گیاه باشد.
