ابن حاجب از عالمان علم نحو عربی در اواخر قرن ششم هجری است او اصول علم صرف و نحو را در دو رساله مهم به نامهای کافیه در نحو و شافیه در صرف گرد آورد. علی رغم خدمت ارزشمند ابن حاجب به علم نحو، او در تاریخ این علم صاحب مکتب نیست و مانند دیگر نحویان سدهٔ ششم به بعد، از شارحان و مفسّران و مختصر نویسان نحو به شمار می آید. شهرت فراگیر ابن حاجب بیشتر به سبب آثار نحوی او، به ویژه کتاب کافیه است . کافیه کتابی است که در آن اصول قواعد زبان عربی به گونه ای منطقی و با اسلوبی جامع و مجمل به نگارش درآمده است. این کتاب از همان آغاز در بیشتر کشورهای اسلامی شهرت یافت. بسیاری از دانشمندان شروح و حواشی متعدد بر آن نوشته اند و عده ای آن را مختصر کرده یا به نظم در آورده اند. از جمله شروح عربی کافیه شرح عبد الرحمن جامی و شرح رضی الدین استرآبادی به عربی و شرح میر سید شریف جرجانی به زبان فارسی است. شرح رضی استرآبادی مفصل ترین و کاملترین شرح عربی است و شرح میر سید شریف جرجانی کاملترین و بهترین شرح فارسی موجود از این کتاب است. شرح جرجانی در مواردی از شرح رضی الدین استرآبادی تأثیر پذیرفته است؛ اما ذهن منطقی جرجانی و استقلال رأی و قوه استدلال والای او بر ارزش علمی اثر او افزوده و باعث شده این تأثیر پذیری جنبهٔ ایجابی داشته باشد. میر سید شریف با استفاده از استدلالهای تمثیلی در برخی از موارد نیز نظر رضی را نقد کرده یا نظر بهتری ارائه داده است و گاه به ایراد های نحویان و شارحان دیگر که بر متن کافیه وارد شده، پاسخ گفته و از ابن حاجب دفاع کرده است.
