شرح میر سید شریف جرجانی بر کافیهٔ ابن حاجب معتبر ترین شرح فارسی این کتاب است. جرجانی با اسلوبی فصیح و روان و زبانی استوار و منطقی، اصول علم نحو را بیان کرده است. بحث منصرف و غیر منصرف از مباحث مفصل و پیچیدهٔ نحو است و جرجانی ابعاد مختلف این بحث را توضیح داده و آراء نحویان را آورده است. او در سبک و محتوا از رضی استرآبادی بسیار تأثیر پذیرفته است اما از آنجا که شریف جرجانی از ذهن منطقی و داشتههای علمی کافی در علوم عربی بهرهمند بوده و استقلال رأی داشته و در استفاده از استدلال های تمثیلی توانا بوده است، این تأثیر پذیری جنبه ایجابی داشته و بر ارزش علمی و فنی شرح او افزوده است. در این مقاله ضمن بیان آراء شریف جرجانی در بحث منصرف و غیر منصرف، به مقایسه آن به عنوان شرح فارسی کافیه با نظرات رضی به عنوان شرح عربی آن پرداخته و شرح جرجانی با شرح رضی مقایسه و تصویر روشنی از دیدگاههای هر دو شارح ارائه شده است تا با بررسی تطبیقی این دو شرح فارسی و عربی، علاقهمندان فارسی زبان با آراء این دو عالم ایرانی در این مبحث و ابعاد مختلف آن آشنا شوند. جهت قابل فهم کردن مطالب برای عموم مخاطبان متن عربی شرح رضی ترجمه و متن فارسی شرح جرجانی در اغلب موارد نقل به معنا شده است..
