پژوهش حاضر به بررسی انسجام معنایی و واژگانی در رمان العطر الفرنسی، با روش کیفی و کتابخانه ای وبررسی متن رمان در چارچوب رویکرد نقش‌گرای هلیدی می‌پرازد. رویکرد نقش‌گرا سعی دارد نقش زبان و ارتباط زبان با جامعه را مورد بررسی قرار دهد، از این رو جهان مورد بررسی نقش‌گرایان متن و اجزای آن در تعامل با عوامل فرازبانی است. بدین ترتیب متن مهم‌ترین مؤلفه برای بررسی زبان است. بر اساس رویکرد نقش‌گرای هلیدی، عوامل مختلفی معنایی و واژگانی می‌توانند میزان همبستگی و انسجام یک متن را تعیین کنند ارجاع، حذف و جانشینی سه عامل معنایی و ترادف، تضاد، هم‌آیی، چند معنایی و شمول معنای از جمله عوامل واژگانی مؤثر در تعیین انسجام متن به شمار می‌روند. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که رمان العطر الفرنسی، هر دو مشخصۀ انسجام معنایی و واژگانی را دارا است. در سطح انسجام معنایی، ارجاع بارزترین مشخصه است که در متن رمان استفاده شده است. ارجاع در رمان از طریق ضمایر، ضمایر انعکاسی و اسامی خاص صورت پذیرفته است که به ترتیب دارای مرجع درون متنی و برون متنی، مرجع درون متنی و مرجع برون متنی هستند. همچنین در سطح انسجام واژگانی تأکید، برجسته‌سازی، تصویرگونگی و جزئی نگری را می‌توان عمده‌ترین اهداف استفاده از عناصر انسجام بخش واژگان در متن رمان قلمداد نمود. پرکاربردترین ابزار انسجام واژگانی تکرار و تضاد می‌باشد که خود حکایت از پارادوکس‌های ذهنی و اختلالات شخصیتی اصلی‌ترین فرد داستان دارد.
