شیرکو ابراهیمی محمدی

آبهای زیرزمینی یک سوم منابع آبی کشور را تشکیل و حدود 50 درصد نیازهای آبی کشور را تأمین میکند. لذا اطلاع از چگونگی تغییرات کمّی و کیفی این منابع برای مدیریت صحیح آنها اهمیت زیادی دارد. این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه کیفیت آب دشتهای جنوب شرقی استان کردستان در سه دهه 1366 تا 1375، 1376 تا 1385و 1386 تا 1395 و از طریق تحلیل داده های 14 متغیر کیفیت آب شامل آنیونها (Cl, SO4, HCO3, Anions)، کاتیونها (Na, Mg, Ca, K, Cations) و سایر متغیرها شامل SAR، PH، TH، TDS و EC در 69 چاه منطقه انجام شد. برای مقایسه آماری تراز و متغیرهای کیفیت آب چاهها در این سه دهه از آزمون ناپارامتری کروسکال والیس استفاده شد. نتایج نشان داد که در این سه دهه سطح آب زیرزمینی دشت بطور میانگین 3/13 متر افت داشته است. بررسی نمودارهای جعبه ای سختی، کل املاح محلول و هدایت الکتریکی حاکی از افزایش مقادیر حداکثری از دهه اول تا دهه سوم و در نتیجه روند افزایشی سختی، کل املاح محلول و هدایت الکتریکی طی این سه دهه بود که شاهدی بر کاهش کیفیت آب طی این سه دهه می باشد. نتایج مقایسه آماری میانگین تراز و متغیرهای کیفیت آب زیرزمینی در سه دهه اخیر توسط آزمون کروسکال والیس در سطح اعتماد 95% انجام و نتایج آن در جدول 1 نشان داده شده است. میانگین غلظت پتاسیم آبهای زیرزمینی در سه دهه با Sig=0.057 تفاوت معنی داری نداشته است (Sig>0.05) اما مجموع کاتیونها باSig=0.021 ، مجموع آنیونها با Sig=0.050، TDS با Sig=0.006، EC با Sig=0.002 و سایر متغیرها با Sig=0 در سه دهه اخیر تفاوت معنی داری داشته اند و گرایش کیفیت آب زیرزمینی در طی این سه دهه رو به تخریب بوده است.