شمس الدین احمدی

مورفین یک داروی ضددرد قوی است اما مصرف مکرر آن موجب القای تحمل به خاصیت ضددردی این دارو می شود. مورفین با اثر بر روی گیرنده های اوپیوئیدی نوع مو موجب تغییرات مولکولی در گیرنده ها و مسیرهای پیام رسانی پایین دست آن ها مانند تغییر در بیان ژن های خاص و در نهایت باعث القای تحمل نسبت به این ماده می گردد. هدف از انجام این تحقیق بررسی بیان ژن های Mor1 و Pkcγ همچنین lncRNA Malat1 و Hyp-en lncRNA در نواحی مغزی رت شامل هیپوکامپ، هیپوتالاموس و قشر پیش پیشانی پس از القای تحمل به مورفین است. از رت های نر نژاد ویستار با محدوده وزنی 250 تا300 گرم استفاده شد که به طور تصادفی در دو گروه کنترل (تزریق سالین یک میلی لیتر/کیلوگرم) و گروه با القای تحمل به مورفین (تزریق مورفین با دوز 10 میلی گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند. به مدت هشت روز و به فاصله زمانی هر روز دو بار، سالین و مورفین به صورت زیر جلدی تزریق گردید. در هر دو گروه آزمایشی، آزمون رفتاری صفحه داغ در روزهای اول و هشتم دوره تزریق، بررسی شد. بعد از اتمام دوره ی هشت روزه رت ها کشته شدند، مغز آن ها استخراج گردید و ناحیه ی هیپوتالاموس، هیپوکامپ و قشر پیش پیشانی روی یخ جداسازی شد. سپس بررسی بیان ژن های Mor1، Pkcγ، Hyp-en lncRNA و Malat1 lncRNA با استفاده از روش qPCR انجام گرفت. نتایج نشان داد که تزریق مکرر مورفین موجب تغییر در میزان ضددردی مورفین و القای تحمل گردید. نتایج بررسی بیان ژن‎ها در ناحیه قشر پیش پیشانی نشان داد که بیان ژن Mor1 افزایش یافت و بیان ژن‎های Pkcγ، Hyp-en lncRNA و Malat1 lncRNA تغییر بیان معناداری نداشتند. در ناحیه ی هیپوکامپ، بیان ژن Mor1، Pkcγ و Malat1lncRNA تغییر معناداری نداشت اما ژن Hyp-en lncRNA به صورت معنادار افزایش یافت. در ناحیه هیپوتالاموس، بیان ژن Mor1، Hyp-en lncRNA و Malat1 lncRNA معنا دار نبود اما بیان ژن Pkcγ افزایش نشان داد. می‎توان نتیجه گیری نمود که افزایش بیان ژن Mor1 در ناحیه قشر پیش پیشانی با القای تحمل ارتباط است اما بیان این ژن در هیپوکامپ و هیپوتالاموس ارتباط معناداری با القای تحمل به مورفین ندارد. همچنین بر اساس نتایج می توان پیشنهاد نمود که افزایش بیان Hyp-en lncRNA در ناحیه هیپوکامپ و Pkcγ در ناحیه هیپوتالاموس با القای تحمل به مورفین در ارتباط است. اگرچه این lncRNAها در اعتیاد به کوکائین گزارش شده است اما نتایج حاضر ارتباط معناداری بین تغییرات بیان ژن ناشی از مورفین و این دو lncRNA را نشان نداد.