شمس الدین احمدی

دخالت RNAهای غیرکدکننده، ازجمله میکروRNAها (miRNAها)، RNAهای غیرکدکننده طویل (lncRNAs) و RNAهای حلقوی circRNAs)) در بسیاری از شرایط فیزیولوژیک و پاتولوژیک در طول دو دهه اخیر مشخص شده است. به طور خاص، دخالت circRNAها در برخی از بیماری های تحلیل برنده عصبی مورد بررسی قرار گرفته است. با این حال، نقش circRNAها در القای تحمل و ترک مورفین ناشناخته باقی مانده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی بیان circOprm1 (که یک circRNA رونویسی شده از ژن گیرنده مو- اپیوئیدی است)، mir-124 و miR-339 در استریاتوم پس از القای تحمل به مورفین و همچنین پس از ترک دارو است. از 16 رت نر نژاد ویستار (8 سر در هر گروه) استفاده شد. با تزریق مکرر مورفین (mg/kg10)، دو بار در روز به مدت 10 روز متوالی، تحمل به مورفین القا شد. همچنین یک گروه کنترل به جای مورفین در طول 10 روز تزریق مکرر، سالین (ml/kg1) دریافت کرد. برای بررسی القای تحمل مورفین پس از 10 روز تزریق مکرر نسبت به روز اول تزریق، از آزمون هات پلیت استفاده شد. علاوه بر این، دو گروه از رت ها پس از دریافت 10 روز سالین یا مورفین، 30 روز دوره ترک مورفین را سپری کردند.. در روز دهم مغز رت ها استخراج و استریاتوم بر روی سطح سرد جداسازی شد. در گروه های ترک، استریاتوم در روز سی ام از دوره ترک استخراج شد. تغییرات در بیان ژن با RT-PCR و تغییرات بیان پروتئین با وسترن بلات مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مورفین (mg/kg10) در روز اول تزریق در مقایسه با گروه کنترل بی دردی کامل القا کرد (P<0.001). اثر ضددردی مورفین در روز دهم نسبت به روز اول تزریق به طور معناداری کاهش یافت (P<0.001) که القای تحمل به اثر ضددردی مورفین را مشخص کرد. نتایج بیان ژن نشان داد که بیان ژن و پروتئین Oprm1 در استریاتوم به طور معناداری پس از القای تحمل و همچنین پس از 30 روز دوره ترک نسبت به گروه کنترل افزایش یافت. همچنین بیان circOprm1، mir-124 و miR-339 در استریاتوم رت های با تحمل به مورفین نسبت به گروه تحت درمان با سالین به طور معناداری کاهش یافت. نتایج همچنین نشان داد که پس از 30 روز ترک نیز کاهش بیان circOprm1 هنوز معنادار بود، اما بیان mir-124 به شدت کاهش یافت در حالی که بیان miR-339 نسبت به گروه کنترل به سطح طبیعی خود بازگشت. می توان نتیجه گرفت که بیان circOprm1 و برخی miRNAها به ویژه mir-124 و miR-339 موجب ایجاد تغییرات در بیان گیرنده های مو- اوپیوئیدی در استریاتوم در دوره القای تحمل و ترک مورفین می شود. این نتایج نشان می دهد که circOprm1 و miRNAهای مورد بررسی در ناحیه استریاتوم به طور متفاوتی در مکانیسم های مولکولی تحمل و ترک مورفین نقش دارند که مشخص شدن دقیق آن نیاز به مطالعات بیشتری دارد.