1403/02/16
شمس الدین احمدی

شمس الدین احمدی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: 0000-0003-0300-3226
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 12141695900
دانشکده: دانشکده علوم پایه
نشانی: سنندج، دانشگاه کردستان، دانشکده علوم پایه، گروه علوم زیستی
تلفن: 08733664600 (2510)

مشخصات پژوهش

عنوان
ویژگی های فیزیولوژیک عضله و بافت گرهی قلب
نوع پژوهش
سخنرانی
کلیدواژه‌ها
گره سینوسی-دهلیزی، پتانسیل پیش آهنگ، گره دهلیزی-بطنی، مسیرهای بین گرهی، دستجات هیس، رشته های پورکینیه
سال 1400
پژوهشگران شمس الدین احمدی

چکیده

بافت گرهی قلب یک بافت ویژه در دیواره قلب است که جنس آن نوعی بافت عضلانی نیمه جنینی است. بافت گرهی در دوران جنینی از ماهیچه های عضلانی قلب تشکیل شده است اما مانند بافت قلب به طور کامل به عضله تمایز نمی یابد و به صورت یک بافت عضلانی نیمه جنینی باقی می ماند اما خاصیت انقباضی ندارند. در غشای سلول های بافت گرهی کانال های یونی نشتی و دریچه دار خاصی وجود دارد که ویژگی های منحصر به فردی مانند تولید ضربان خودکار را به این بافت می دهد. اجزای بافت گرهی قلب شامل دو ناحیه گرهی به نام گره سینوسی-دهلیزی و گره دهلیزی-بطنی است. گره سینوسی-دهلیزی در دیواره دهلیز راست در محل اتصال بزرگ سیاهرگ بالایی به دهلیز راست و گره دهلیزی-بطنی در بالاتر از بطن راست در حد فاصل دهلیز و بطن راست قرار دارد. اگرچه تمامی نواحی بافت گرهی دارای توانایی تولید خود به خودی ضربان و یا دپولاریزه شدن خودکار هستند اما گره سینوسی-دهلیزی سریع ترین ناحیه در تولید ضربان است و به همین دلیل به آن گره پیش آهنگ یا ضربان ساز گفته می شود. در غشای سلول های گره پیش آهنگ، نوعی کانال یونی غیر عادی وجود دارد که در هنگام پتانسیل استراحت سلول موجب ورود یک جریان غیرعادی سدیمی به داخل سلول می شود و به سمت پتانسیل آستانه می رود. بسته شدن نوعی کانال پتاسیمی نیز به این دپولاریزه شدن غشای سلول های گره سینوسی-دهلیزی کمک می کند. بنابراین پتانسیل استراحت این سلول ها حالتی ناپایدار دارد که به این پتانسیل استراحت ناپایدار، پتانسیل پیش آهنگ نیز می گویند. در نتیجه دپولاریزه شدن تدریجی و خود به خودی سلول های گره سینوسی-دهلیزی به آستانه تحریک رسیده و پتانسیل عمل به طور خودکار در آنها ایجاد می شود. موج دپولاریزاسیون از گره سینوسی-دهلیزی و از طریق ارتباط این سلول ها با سلول های عضلانی دهلیزی از طریق اتصالات شکاف دار در نواحی دیسک یا صفحه های بینابینی بین سلول های عضله قلب در تمام دهلیزها منتشر و آنها را دپلاریزه و سپس منقبض می کند. در فاصله دو گره سینوسی-دهلیزی و دهلیزی-بطنی سه مسیر بین گرهی وجود دارد که موجب هدایت پیام الکتریکی به گره دهلیزی-بطنی می شوند. پیام الکتریکی پس از اندکی تاخیر از گره دهلیزی-بطنی به دستجات هیس واقع در دیواره دو بطن منتقل شده و از طریق رشته های پورکینیه در سرتاسر دو بطن پخش می شود و سلول های عضله بطن ها به طور یکپارچه دپولاریزه و در ادامه منقبض می شوند.