موضوعات مرتبط با پایداری بیش از دو دهه است که مورد توجه سیاستگذاران و اقتصاددانان قرار گرفته است و همواره تلاش شده شاخصهایی برای اندازهگیری پایداری ارائه شود. به این منظور، بنیاد جامعه پایدار هلند در سال 2006 شاخصی تحت عنوان جامعه پایدار معرفی کرده است. هدف از این شاخص، معرفی یک روش کمی برای اندازهگیری سطح پایداری جوامع براساس سه بعد رفاه شامل رفاه انسانی، زیست محیطی و اقتصادی است. بررسی عوامل مؤثر بر جامعه پایدار امری ضروری است. در جهان امروز نوآوری و صنایع خلاق نقش کلیدی در پیشبرد اهداف یک جامعه دارند. این دو عامل منجر به تغییراتی در اقتصاد، محیط زیست و کیفیت زندگی انسانها میشوند و از این طریق پایداری و رفاه جوامع را تحت تأثیر قرار میدهند. بنابراین لازم است نحوه اثرگذاری نوآوری و صنایع خلاق بر پایداری جامعه مطالعه شود. از این رو در این پژوهش تأثیر نوآوری و صنایع خلاق بر شاخص جامعه پایدار در منتخبی از کشورهای جهان طی دوره زمانی 2013 تا 2020 با استفاده از رویکرد رگرسیون انتقال ملایم بررسی شده است. تأثیر نوآوری و صنایع خلاق بر جامعه پایدار در دو مدل مجزا بررسی میشود و وقفه اول جامعه پایدار به عنوان متغیر انتقال در نظر گرفته میشود. یافتهها حاکی از آن است که بین متغیرهای پژوهش در هر دو مدل رابطه غیرخطی برقرار است. حالت بهینه برای مدل جامعه پایدار و نوآوری با دو تابع انتقال و یک حد آستانه و حالت بهینه برای مدل جامعه پایدار و صنایع خلاق با دو تابع و دو حد آستانه انتخاب شده است. انتقال توابع در مدل جامعه پایدار و نوآوری تقریباً ملایم صورت گرفته است اما در مدل جامعه پایدار و صنایع خلاق انتقال به رژیم دوم بسیار سریع و انتقال به رژیم سوم آهسته صورت گرفته است. یافتهها نشان میدهد نوآوری در رژیم اول اثر مثبت و در رژیمهای دوم و سوم تأثیر منفی بر جامعه پایدار داشته است. به عبارت دیگر با افزایش سطح پایداری جامعه از اثر مثبت نوآوری کاسته شده و به منفی تبدیل شده است. صنایع خلاق نیز در هر سه رژیم تأثیر منفی بر جامعه پایدار داشته است. به عبارتی صنایع خلاق در هر سطحی از پایداری موجب کاهش جامعه پایدار شده است. براساس نتایج مشخص میشود فقط جنبههای اقتصادی نوآوری و صنایع خلاق مورد متوجه بوده است و اثرات جانبی آن بر اجتماع و محیط زیست نادیده گرفته شده است. برای کاهش تبعات منفی این دو عامل و بهرهگیری از مزایای آنها لازم است در سیاستگذاریها و فعالیتهای مرتبط با نوآوری تجدیدنظر شود. بایستی در کنار توجه به بعد اقتصادی پروژههای نوآورانه و خلاقانه، اثرات آنها بر اجتماع و محیط زیست نیز مدنظر قرار داد. توسعه چارچوبهای مقررات پایداری، حمایت از نوآوریهای پایدار، تشویق به سرمایهگذاری در پروژههای بشر دوستانه و حامی محیط زیست و پایش مداوم اثرات فعالیتهای مبتنی بر نوآوری و خلاقیت از جمله راهکارهایی برای کاهش تبعات منفی این فعالیتها است.
