هدف این مطالعه، بررسی نقش بهره وری کل عوامل تولید در هزینه های تعدیل صنایع کارخانه ای استان کردستان است. بدین منظور بهره وری کل عوامل تولید، با استفاده از شاخص دیویژیا در بخش صنعت استان به تفکیک کدهای چهار رقم آیسیک، اندازه گیری و مورد تحلیل قرار می گیرد. برای محاسبه هزینه تعدیل از شاخص های متفاوتی استفاده می شود که در این پژوهش برای برآورد هزینه های تعدیل از دو شاخص تحت عنوان اثر تخصیص مجدد کل و قدر مطلق تغییرات اشتغال استفاده شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل برای دوره زمانی 92-1383 و با استفاده از روش داده های ترکیبی، نشان می دهد که شاخص دیویژیای بهره وری کل عوامل سبب کاهش هزینه های تعدیل در صنایع کارخانه ای شده است. هم چنین نتایج نشان می دهد که سرمایه انسانی نیز تأثیر منفی و معنی دار بر هزینه های تعدیل دارد. بنابراین پیشنهاد می شود که در بکارگیری سیاست های افزایش تولید، جهت جلوگیری از افزایش هزینه های تعدیل ناخواسته، بر افزایش بهره وری کل عوامل تاکید گردد.
