سلمان احمدی

خشکسالی جزء پیامدهای طبیعی تغییرات اقلیم به حساب می آید که به کندی و در یک دوره زمانی نسبتا طولانی اقلیم، محیط زیست، کشاورزی، پوشش گیاهی، منابع آبی و حتی بخش های اقتصادی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از مهم ترین پیامدهای خشکسالی کاهش میزان پوشش گیاهی می باشد. در این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره ای سال های 2020-2001(بازه زمانی 20 ساله) سنجنده مادیس و داده های بارش رستری ماهانه CHIRPS در محدوده استان همدان به تحلیل اثر خشکسالی بر پارامترهای فنولوژی شاخص گیاهی NDVI پرداخته شده است. برای اینکار ابتدا از طریق نرم افزار تایم ست پارامترهای فنولوژی شاخص گیاهی NDVI استخراج شده سپس تغییرات این پارامترها(زمان شروع فصل، زمان پایان فصل، طول فصل، ماکزیم مقدار NDVI، دامنه و...) نسبت به داده های ارتفاعی و نقشه پوشش اراضی منطقه مورد بررسی قرار گرفته است و میزان همبستگی این پارامترها با داده های ارتفاعی مورد ارزیابی قرار گرفته است و همچنین برای اطمینان از صحت نتایج بدست آمده از بررسی تغییرات این پارامترها از داده های بارش CHIRPS و محاسبه شاخص SPI سالانه استفاده شده است. نتایج بدست آمده از تحلیل این پارامترها در ارتفاعات و کاربری اراضی مختلف نشان داده است که در سال 2008 نسبت به سایر سال ها پارامتر ماکزیمم مقدار NDVI و دامنه شاخص گیاهی NDVI کاهش یافته و در مقابل در سال های 2007، 2018 تا2020 نسبت به سایر سال ها این پارامترها مقادیر بیشتری داشته اند و پارامتر مقادیر پایه با همبستگی 925/0 از بین سایر پارامترهای فنولوژیکی بالاترین همبستگی را با داده ارتفاعی منطقه داشته است و میزان RMSE آن هم 021/0 شده است . همچنین از طریق داده های بارش ماهانه برای سال های 2001تا2020 نشان داده است که در سال 2008 میانگین بارش سالانه کمتر از سایر سال ها بوده و همچنین مقدار شاخص SPI سالانه هم 79/1- شده است. بنابراین در سال 2008 خشکسالی متوسط در سطح منطقه رخ داده است و در مقابل با توجه به میانگین بارش ها در سال های 2007، 2018 تا2020 و شاخص SPI مشاهده می گردد که در طی این سال ها ترسالی بسیار شدید در سطح منطقه رخ داده است. بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده مشاهده می گردد که بین نتایج بدست آمده از تحلیل پارامترهای فنولوژی شاخص گیاهی NDVI و نتایج بدست آمده از بررسی داده های بارش ارتباط مستقیم وجود دارد.