اختلاف در آراء و احکام در هر تشریع و قانونی پدیده ای طبیعی است. خاستگاه این اختلاف در حقیقت، رفتارها و عادات و افکار و اندیشه های انسانها است و مادام که عادات مردم متفاوت و عرف های آنان گوناگون و اعمال شان متنوع و آراء شان متعارض است هیچ گریزی از این اختلاف وجود ندارد و این همان فطرتی است که خداوند انسان ها را بر آن سرشته است و نیک روشن است که در خلقت و آفرینش خداوند هیچ تغییری راه ندارد و بسیار روشن است که اگر مقدمات مختلف باشد نتایج هم مختلف خواهد بود و به همین دلیل ایت که قوانین وضعی ژیوسته محل اختلاف و نقد و بررسی بوده است. شریعت اسلام در زمان پیامبر از اختلاف بدور بود به دلیل این که در آن دوران، تبیین و تبلیغ شریعت بر عهده ی خود پیامبر بوده است اما ژس از انقطاع وحی، خلفا و مجتهدان صحابه و فقیهان ناگزیر بودند آنچه را در حفظ داشتند بر حوادث جدید با شرایط و خواستگاههای مختلف تطبیق و اجرا نمایند که این تطبیق و اجرا بر نظر و ارزیابی و موازنه میان حوادث در دوران رسالت و حوادث جدید و اطمینان حاصل کردن از وجود تشابه میان آن حوادث و اشتراک آنها در مناط و علت حکم و بحث و بررسی درباره ی وجود مقتضی و مانع و تحقیق پیرامون مقصود نصوص و ارتباط آنها با یکدیگر از جهات مختلف تکیه داشته است و چون که انظار و آراء درباره ی امور مذکور مختلف است اختلاف پدید آمد و چون که اسباب اختلاف متفاوت است اختلاف متنوع گردید که در این کتاب به بررسی اسباب و خواستگاههای این اختلاف پرداخته می شود.
