راحله شاکری

سرطان سینه دومین سرطان شایع در سراسر جهان در میان زنان می باشد. شیمی درمانی یکی از روش های رایج درمان سرطان سینه است که با چالش های زیادی از جمله عود، مقاومت در برابر دارو و عوارض جانبی ناخواسته همراه می باشد. بنابراین تلاش برای یافتن ترکیبات ضدسرطانی جدید ادامه دارد. به همین منظور، در این پژوهش، اثر ضدسرطانی 6 مشتق ترشری بوتیل پراستر سنتزی بر دو رده ی سلولی سرطان سینه شامل MDA-MB-231 و MCF-7 بررسی شد. در ابتدا اثر ترکیبات بر بقای رده های سلولی در کشت تک لایه موردبررسی قرار گرفت. در کشت تک لایه، سلول ها در پلیت های 96 خانه ی کف صاف کشت و با غلظت-های 2، 5، 10 و 20 میکروگرم در میلی لیتر از ترکیبات در دو بازه ی زمانی 48 و 72 ساعت تیمار شدند. از داروی دوکسوروبیسین با غلظت های 1/0، 5/0، 1و 5 میکروگرم در میلی لیتر به عنوان کنترل مثبت استفاده شد. از آنجایی که مورفولوژی و میان کنش سلول ها در کشت سه بعدی شباهت بیشتری به شرایط In vivo دارند، اثر مشتقات ترشری بوتیل پراستر دارای اثر ضدتکثیری در کشت تک لایه، بر بقای سلول ها در کشت سه بعدی هم موردبررسی قرار گرفت. میزان بقای سلول ها با تست MTT سنجش شد. براساس نتایج بدست آمده، 4 مشتق بر بقای هر دو رده ی سلولی بی اثر بودند. دو مشتق شامل ترشری بوتیل 4-نیتروپربنزوات (1SS) و ترشری بوتیل 3و5 دی نیتروپربنزوات (6SS) سمیت سلولی وابسته به غلظت و وابسته به زمان بر رده های سلولی داشتند. سمیت سلولی این ترکیبات بر رده ی MDAMB-231 بیشتر از MCF-7 بود. هم چنین اثر سمیت سلولی ترکیبات در کشت تک لایه بیشتر از کشت سه بعدی بود. تعداد قابل توجهی از بیماران مبتلا به سرطان سینه در سیر بیماری خود دچار متاستاز شده که عامل مهمی در شکست درمان، عوارض و مرگ و میر بیماران می باشد. ماتریکس متالوپروتئینازها (MMP) خانواده ای از آنزیم های پروتئولیتیک هستند که در هضم پروتئین های ماتریکس خارج سلولی و افزایش رفتار متاستازی تومورهای بدخیم انسانی نقش مهمی دارند. جهت بررسی میزان فعالیت MMP-9 به عنوان یکی از ماتریکس متالوپروتئینازهای فعال در سرطان سینه، زایموگرافی انجام شد. میزان فعالیت MMP-9 در محیط کشت سلول های تیمارشده با ترکیبات 1SS و 6SS، مشابه دوکسوروبیسین بود. هم-چنین فعالیت ضداکسایشی همه ی مشتقات سنتزی ترشری بوتیل پراستر، با استفاده از تست های DPPH و ABTS مورد بررسی قرار گرفت. هیچکدام از ترکیبات فعالیت ضداکسایشی قابل توجهی در مقایسه با ویتامین C نداشتند. طبق یافته های حاضر، ترشری بوتیل 4-نیتروپربنزوات (1SS) و ترشری بوتیل 3و5 دی نیتروپربنزوات (6SS) با داشتن اثر ضدتکثیری بر بقای سلول های MDA-MB-231 و MCF-7 می توانند کاندیدای مناسبی جهت مطالعات بیشتر در زمینه سرطان سینه باشند.