پرویز کرمی

تراکم به عنوان یکی از مشخصه های مهم جهت ارزیابی مراتع برای تشریح خصوصیات و تغییر جوامع گیاهی در دوره های مختلف، تفسیر عکس العمل گیاهان به عملیات مختلف مدیریتی، اندازه گیری پوشش، تعیین ترکیب گونه-ای، تخمین تولید و بیوماس دارای نقش مهمی است. این تحقیق، به منظور انتخاب مناسب ترین روش فاصله ای برای برآورد تراکم گون در استان کردستان صورت پذیرفته است. ابتدا نقشه های مورد نیاز تهیه شد و چهار مرتع شامل مرتع خروسه در مراتع شهرستان سنندج، مرتع بهارستان و مرتع زرینه در شهرستان دیواندره و مرتع ورمکان در شهرستان کامیاران انتخاب گردید. در هر مرتع 4 محل نمونه برداری به عنوان 4 تکرار در داخل هر تیپ گیاهی مشخص شد. مرز هر یک از محدوده های فوق توسط ریسمان مشخص گردید. در هر محدوده 5000 متر مربعی (100×50 متر) کلیه بوته های گون شمارش و به عنوان شاهد در نظر گرفته و با سایر روش ها مقایسه گردید. نمونه-برداری در هریک از روش ها به صورت تصادفی- سیستماتیک اجرا شد. ترانسکت های 100 متری به فاصله معین از یکدیگر مستقر شدند و در امتداد ترانسکت ها تعداد 30 نقطه به فاصله 3 متر از یکدیگر مشخص گردید. با استفاده از داده های 30 نمونه اول و روش آماری تعداد نمونه مورد نیاز در هر منطقه محاسبه شد. روش های نزدیکترین فرد، نزدیکترین همسایه، جفت های تصادفی، ربعی نقطه مرکز، نزدیک به سومین مورد استفاده قرار گرفتند. داده های خام وارد کامپیوتر شده و با استفاده از فرمول های مربوطه در نرم افزار Excel و نرم افزار Ecological Methodology تراکم برای هر سایت محاسبه شد. جهت مقایسه تراکم بدست آمده از روشهای مختلف با شاهد از طرح کاملاً تصادفی و از آزمون LSD استفاده شد. برای بررسی صحت تراکم بدست آمده، اختلاف نسبی تراکم در هر روش با شاهد (خطای برآورد تراکم در هر روش) محاسبه شد. جهت مقایسه روش ها از لحاظ دقت، انحراف معیار روش ها در هر منطقه محاسبه شد و سپس میانگین انحراف معیار روش ها تعیین شد. میانگین انحراف معیار پایین تر نشان دهنده دقت بالاتر هر روش می باشد. نتایج نشان داد روشهای مورد آزمون برای برآورد تراکم از نظر معیار زمان دارای تفاوت معنی داری با هم نبوده اند ولی از نظر معیار صحت و دقت دارای اختلاف معنی داری بودند. هم از نظر معیار صحت و هم از نظر معیار دقت، به ترتیب اهمیت روش جفت های تصادفی و روش ربعی نقطه مرکز کاراترین روش