پرویز کرمی

قرارگرفتن عمده مساحت کشور در کمربند خشک و نیمهخشک جهان، اصلیترین دلیل محتوی کم کربن آلی خاکهای ایران است که بههمخوردگی مدام خاک و برداشت محصول در زمینهای زراعی این کمبود را تشدید نیز میکند؛ بهطوریکه نتایج پایش ملی خاکهای کشاورزی ایران، مشخص ساخت که در 7/86 درصد اراضی کربن آلی کمتر از یک درصد است. هرچند کربن آلی این خاکها کم است اما بهواسطه وسعت زیاد این مناطق، ذخیره کربن آلی و پتانسیل ترسیبکربن خاکهای کشاورزی مناطق خشک و نیمهخشک، مقادیر زیادی را بهخود اختصاص میدهد. از اینرو پس از اعتبارسنجی مدل RothC با استفاده از دادههای بلندمدت ساالنه )22-11 سال( در اراضی زراعی اقلیم سرد و نیمهخشک خراسان رضوی، تغییرات ترسیب کربن آلی خاک و میزان انتشار کربن دیاکسید تحت دو سناریوی شرایط فعلی اقلیمی و سناریوی تغییرات اقلیمی بررسی شد. نتایج نشان داد که افزایش دما و کاهش بارندگی تا پایان قرن حاضر منجر به کاهش میزان ترسیب کربن بین 73/1 تا 62/1 درصد و افزایش انتشار کربن دیاکسید بین 14/1 تا 13/2 درصد نسبت به شرایط فعلی خواهد شد. تفاوت در مقادیر به دست آمده از مناطق مختلف مطالعاتی، بهدلیل کیفیت و تجزیهپذیری متفاوت بقایای گیاهی برگشتی به خاک و مواد آلی منتج از آن است