پرویز کرمی

تعیین کیفیت علوفه گونه های گیاهی در مراحل مختلف رشد، یکی از مهمترین موارد در مدیریت صحیح مراتع می باشد. این پژوهش جهت تعیین و مقایسه ارزش غذایی گونۀFerula hausskenchtii H. Wolhff ex Rech در سه مرحله رشد و سه طبقه ارتفاعی در مراتع باینچوب سارال انجام شد. مقادیر پروتئین خام (CP)، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF)، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF)، ماده خشک قابل هضم (DMD)، انرژی متابولیسمی (ME)، درصد کربوهیدرات های محلول در آب اندام هوایی (WSC)، فیبر خام (CF) و خاکستر (ASH)، به عنوان شاخص های کیفیت علوفه، با روش طیف سنجی توسط دستگاه NIR اندازه گیری شدند و با مقادیر متناظر آنها در تفاله های حاصل از اسانس گیری، مقایسه شدند. تجزیه واریانس داده ها با استفاده از طرح کامل تصادفی در نرم افزار R صورت گرفت. برمبنای نتایج؛ با افزایش مرحله رشد، مقادیر شاخص های CP، DMD، ASH و ME کاهش و مقادیر شاخص های ADF، WSC، NDF و CF افزایش می یابد. همچنین با افزایش ارتفاع، مقادیر شاخص های CP، DMD، ASH و ME افزایش و در مقابل، مقدار شاخص CF کاهش می یابد. همچنین مقایسه شاخص ها قبل و بعد از اسانس گیری در مرحله بذردهی و گلدهی نشان داد بعد از اسانس گیری مقادیر شاخص های WSC CP، DMD، ASH و ME کاهش و مقادیر NDF، CF و ADF افزایش یافت و در مرحله رشد رویشی مقادیر CP، DMD و ME افزایش و ADF کاهش یافت. نتایج حاصل از مقادیر شاخص های کیفیت علوفه تفاله های حاصل از فرآیند اسانس گیری، بیانگر امکان استفاده چند منظوره از این گونه دارویی، علاوه بر اسانس گیری؛ در تامین نیاز غذایی دام ها، در فصل غیر رشد می باشد.