پرویز فتحی

دشت دهگلان یکی از قطب های کشاورزی در استان کردستان محسوب می شود. رشد بی رویه جمعیت مناطق شهری و روستایی، گسترش مزارع کشاورزی فاریاب، واحدهای صنعتی، اکتشاف و استخراج معادن از یک طرف و کاهش میزان نزولات جوی در سالهای اخیر از طرف دیگر، موجب افزایش بی رویه میزان بهره برداری از منابع آب زیرزمینی و افت شدید سطح ایستابی در دشت مذکور گردیده است. لذا بقای آتی اجتماعات کشاورزی و روستایی منطقه، بستگی شدیدی به مدیریت بهینه منابع آب زیرزمینی دشت دارد. بسط مدل ریاضی سیستم منابع آب زیرزمینی اولین و مهمترین قدم در مدیریت پایدار و بهینه این منابع به شمار می آید. هدف از تحقیق حاضر، بسط و توسعه مدل ریاضی جریان آب زیرزمینی در دشت دهگلان می باشد. برای این منظور با استفاده از کد کامپیوتری Modflow مدل عددی ماندگار و غیرماندگار جریان آب زیرزمینی در دشت دهگلان بسط و توسعه داده شد. از داده های سطح ایستابی در محل چاهک های مشاهده ای در سال های آبی 82-81 و 83-82 برای واسنجی و آزمون مدل های پیشنهادی استفاده گردید. همچنین با استفاده از فرایند آنالیز حساسیت تاثیر خصوصیات هیدرودینامیکی سفره بر دقت پیش بینی مدل های ریاضی بررسی گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که نتایج مدل های پیشنهادی انطباق بالایی با داده های مشاهده ای دارد و لذا از مدل عددی پیشنهادی می توان به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت منابع آب زیرزمینی دشت دهگلان استفاده نمود. نتایج همچنین نشان داد که آبدهی ویژه مؤثرترین پارامتر بر دقت پیش بینی مدل پیشنهادی می باشد.