پریسا علیزاده

این مطالعه با هدف بررسی عوامل موثر بر تقاضای واردات خرمای ایران از سوی کشور‌های بریکس صورت گرفته است. برای این منظور مدل داده‌های تابلویی برای دوره 1991 تا 2011 به­کار گرفته شد. ابتدا ایستایی داده‌ها با استفاده از آزمون‌های ایستایی مدل تابلویی بررسی گردید. سپس الگو‌های اثرات ثابت و اثرات تصادفی، همچنین الگوهای حداقل مربعات مشترک و حداقل مربعات محتمل تعمیم یافته برآورد شدند. نتیجه آزمون هاسمن برای انتخاب بین الگوی اثرات ثابت و اثرات تصادفی نشان دهنده عدم رد فرض صفر بود. بنابراین مدل اثرات تصادفی برای تحلیل تقاضای واردات خرما انتخاب گردید. نتایج حاصل از برآورد مدل اثرات تصادفی نشان داد که متغیر‌های قیمت جهانی و تولید ناخالص داخلی اثر مثبت و معنی‌داری بر تقاضای واردات خرمای ایران توسط کشور‌های بریکس دارند و اثر متغیر قیمت صادراتی ایران نیز منفی است. متغیر‌های نرخ ارز و جمعیت نیز تاثیر معنی­داری بر تقاضای واردات خرمای ایران نداشتند. با توجه به بالا بودن درآمد سرانه در کشورهای بریکس و اثر مثبت این متغیر در افزایش صادرات خرمای ایران، لازم است که اقداماتی جهت توسعه صادرات محصول خرما به این کشور‌ها انجام شود. از آنجا که یکی از مهم‌ترین موانع صادرات بخش کشاورزی کشور، نداشتن اطلاعات کافی در خصوص بازار‌های مصرف خارجی است، علاوه بر گروه بریکس بایستی سایر بازار‌های بالقوه نیز شناسایی شده و در خصوص توسعه صادرات محصولات کشاورزی متناسب با این بازار‌ها اقدام شود.