امید عیسی نژاد

مقدمه: استرس ملاک مهم و تاثیرگذار بر شخصیت در سطح کلی و جزئی است. هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نقش واسطه­ای استرس در دو ملاک­ تشخیصی اختلال شخصیت شامل سطوح کنش­وری (ملاک A) و رگه­های بیماری­زا (ملاک B) انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری دانشجویان در حال تحصیل در دانشگاه کردستان سال تحصیلی 1399-1400 بودند. با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 313 نفر (08/50% بانوان) انتخاب و به پرسشنامه­های آنلاین سنجش شخصیت (2013), آزمون سطوح کنش­وری شخصصیت (2017) و مقیاس استرس ادراک شده (1994) جواب دادند. به منظور تحلیل داده­ها از روش معادلات ساختاری از نرم افزار SPSS نسخه 26 و AMOS استفاده شد. یافته­ها: نتایج حاصل از مسیر مستقیم حاکی از تاثیر نقش واسطه­ای استرس بر شخصیت در سطح رگه­های گسستگی (85/0) و ستیزه جویی (88/0) است. درحالی­که در رگه­های روان­گسسته­گرایی, عدم بازداری و هیجان پذیری منفی استرس نقش واسطه­ای را ایفا نمی­کند. در کل, ارتباط مثبتی بین استرس و سطوح کنش­وری (45/0) و رگه­های بیماری­زای شخصیت (27/0) مشاهده شد. نتیجه گیری: تاثیر استرس بر سطوح کنش­وری شخصیت و رگه­های بیماری­زای شخصیت غیرقابل انکار است. به طور کلی, استرس بر مدل جایگزین اختلالات شخصیت و ملاک­های A و B تاثیر دارد. کلیدواژه­ها: استرس, رگه­های شخصیت, سطوح کنش­وری شخصیت, مدل جایگزین اختلالات شخصیت (AMPD), طبقه­بندی بین المللی بیماری­های روانی اروپا (ICD-11).