پژوهش موجود با لحاظ نمودن قدمت سیاسی شدن نشانگرهای فرهنگی و هویتی در مناطق کردنشین و تبلور آن به مطالبات قومی با درون مایه ملی گرایانه، به بررسی گونه ها و زمینه های تکوین ناسیونالیسم قومی در مناطق کُردنشین می پردازد. بر اساس نتایج به دست آمده از بررسی دیدگاه ها و مرور منابع تجربی چارچوب مفهومی تنظیم و در قالب آن فرضیه های اصلی مطرح شده است. تحقیق به روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه و در مورد 1603 نفر نمونه از کُردهای ساکن در استان های کُردنشین (کُردستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه، و ایلام) صورت گرفته است. نتایج توصیفی نشان از وجود ناسیونالیسم قومی در گونه های خودمختار و تجزیه طلب دراستان های کُردنشین دارد. به لحاظ جغرافیایی، بالاترین و پایین ترین میزان ناسیونالیسم قومی به ترتیب مربوط به استان آذربایجان غربی و ایلام بوده است. بر مبنای نتایج تبیینی، متغیرهای میزان ارتباطات درون قومی فاصله تا مرز ، میزان استفاده از رسانه ها (داخلی/قومی)، و میزان احساس محرومیت و تبعیض رابطه مثبت و معناداری با ناسیونالیسم قومی در استان کردستان داشته و درمجموع 57 درصد تغییرات گونه های ناسیونالیسم قومی را در استان های کُردنشین تبیین نموده اند. تعدیل نقاط افتراق، تضاد و تعارض در حوزه های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی در مناطق کردنشین در جهت مدیریت مسالمت آمیز منازعات قومی ضروری به نظر می رسد.
