تحقیق حاضر به منظور تعیین پارامترهای تخمیری 5 گونه مرتعی کما ساورزی، استراگالوس آنگوستی فلوروس، استراگالوس کورویروستریس، چمن پیاز دار و گل راعی در سه مرحله فنولوژی رویشی، گلدهی و بذردهی در منطقه سارال کردستان با استفاده روش تولید گاز انجام شد. برای این منظور از سه رأس گوسفند فیستولا گذاری شده استفاده شد. میزان تولید گاز نمونه ها در ساعات 2، 4، 8، 12، 24، 36، 48، 72 و 96 اندازه گیری شد. داده های به دست آمده به قالب طرح کاملا تصادفی مورد آنالیز قرار گرفتند. میران پروتئین خام در هر سه مرحله رویشی، زایشی و گلدهی در استراگالوس آنگوستی فلوروس بیشترین بود (05/0> P). همچنین دیواره سلولی نامحلول در شوینده خنثی در هر سه مرحله فنولوژیکی در استراگالوس آنگوستی فلوروس و استراگالوس کورویروستریس بیشترین و در چمن پیازی کمترین بود (05/0> P). میزان تولید گاز، انرژی متابولیسمی و قابلیت هضم ماده آلی در استراگالوس آنگوستی فلوروس و در هرسه مرحله فنولوژیکی بیشترین بود (05/0> P). نتیج حاصل از تحقیق حاضر نشان داد که استراگالوس آنگوستی فلوروس در بین گونه های مورد دارای بالاترین ارزش تغذیه ایی بود. همچنین با تغییر مرحله فنولوژیکی از رویشی به گلدهی و از گلدهی به بذردهی از ارزش تغذیه ایی علوفه های مرتعی مورد مطالعه کاسته شد.
