ناصر شیربگی

گذار از مشارکت والدین در مدارس به مداخله در یادگیری فرزندان، تغییری بنیادین در نقش والدین در نظام آموزشی به شمار می‌آید. مشارکت والدین معمولاً به حضور در فعالیت‌های مدرسه، حمایت‌های مالی و مشارکت‌های نمادین محدود می‌شود؛ به‌گونه‌ای که حضور والدین وابسته به دعوت مدرسه است. در مقابل، مداخله والدین به اقدامات مستقیم، هدفمند و عمدتاً داوطلبانه اطلاق می‌شود که با هدف تأثیرگذاری بر فرایند یاددهی-یادگیری، سیاست‌های مدرسه یا بهبود وضعیت تحصیلی فرزندان انجام می‌گیرد. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش نظریه داده‌بنیاد به بررسی این گذار پرداخته و تلاش کرده است راهکارها و چالش‌های پیش روی مداخله والدین را از منظر کنشگران مدرسه تحلیل کند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با والدین، معلمان و مدیران مدارس شهر سنندج گردآوری شده و نمونه‌گیری به روش نظری تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافته است. تحلیل داده‌ها در سه مرحله‌ی کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که راهکارهای مؤثر برای تحقق مداخله فعال والدین شامل اعتمادسازی با خانواده، برقراری ارتباط مستمر بین والدین و مدرسه، دعوت فعال والدین، آموزش مهارت‌های والدگری، مشارکت در تصمیم‌گیری، احترام به تفاوت‌های فرهنگی، پشتیبانی از والدین کم‌سواد و تقویت توانمندی والدین برای ایفای نقش آموزشی است. در مقابل، موانعی همچون ضعف فرهنگ مشارکت، محدودیت‌های زمانی والدین، نبود سیاست‌های حمایتی، و نگرش سنتی به نقش والدین از جمله چالش‌های مؤثر بر این گذار تلقی می‌شوند. این پژوهش با ارائه پیشنهاداتی کاربردی برای مدارس، سیاست‌گذاران و والدین، زمینه را برای گذار موفق به مداخله مؤثر خانواده‌ها در فرایند یادگیری فرزندان فراهم می‌سازد.