نقی شعبانیان

آتش سوزی به عنوان یکی از تهدیدهای اساسی در جنگل های طبیعی و جنگل کاری های استان کردستان محسوب می-شود. با در اختیار داشتن اطلاعات دقیقی از خصوصیات اکولوژیکی و حساسیت گونه های مورد استفاده در جنگلکاری ها به آتش سوزی تا حد زیادی می توان در کاهش شدت و دفعات آتش سوزی موثر بود و موفقیت استقرار نهال کاری ها را تضمین کرد. لذا با توجه به اهمیت موضوع، ضرورت پیدا کردن هر گونه راه حلی برای کاهش خسارت آتش سوزی جنگل های استان به خوبی روشن است. در تحقیق حاضر به منظور مدیریت بهتر آتش سوزی ها و استقرار بهتر جنگلکاری ها در استان کردستان، چند گونه اصلی درختی که عمدتاً در جنگل کاری ها و احیای جنگل های استان بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند، از قبیل سرو نقره ای، سرو خمره ای، کاج سیاه، کاج تهران، زبان گنجشک، اقاقیا، بلوط ایرانی، وی ول، مازودار و بنه، از نظر حساسیت و مقاومت به آتش سوزی مطالعه، درجه بندی و با همدیگر مقایسه شدند. برای تعیین حساسیت به آتش سوزی گونه های جنگلی مورد مطالعه از شاخص هایی از قبیل نقطه اشتعال، نقطه گدازش، دوام شعله، درصد رطوبت، سطح کربونیزه شده، درصد کاهش جرم، جرم مخصوص ظاهری و وزن ماده خشک چوب و پوست و برگ بر اساس استانداردهای علمی استفاده شد. داده های جمع آوری شده از طریق آزمایش-های اعمال شده پس از آزمون نرمال بودن آنها، در قالب یک طرح کاملا تصادفی تجزیه واریانس یک طرفه شدند و میانگین های بدست آمده پس از بررسی همگنی و یا عدم همگنی واریانس ها، از طریق آزمون های مقایسه میانگین های پارامتری و غیر پارامتری با همدیگر مقایسه شدند. تجزیه و تحلیل آماری داده ها بوسیله نرم افزارهای آماری SPSS و EXCEL انجام شد. بر اساس نتایج حاصل ازاین تحقیق می توان گفت که بین گونه های مورد مطالعه، از نظر اکثر شاخص های مورد بررسی تفاوت معنی داری در سطح یک و پنج درصد وجود دارد. بر اساس تجزیه و تحلیل مجموع این شاخص ها، از نظر مقاومت و حساسیت به آتش سوزی می توان آنها را به سه دسته کلی تقسیم کرد: 1- گونه های حساس به آتش سوزی شامل کاج تهران، کاج سیاه و اقاقیا. 2- گونه هایی با حساسیت متوسط شامل زبان گنجشک، سرو نقره ای و سروخمره ای و 3- گونه هایی با حساسیت کم (مقاومت بالاتر) در مقابل آتش سوزی شامل بنه، مازودار، وی ول و برودار. با توجه به مستعد بودن منطقه به آتش سوزی، بهتر است در جنگلکاری ها و طرح