نقی شعبانیان

مطالعه الگوی پراکنش مکانی در جوامع گیاهی، به منظور درک و شناخت بهتر این جوامع بوده و از ملزومات ابتدایی برای حل بسیاری از مسائل در اکولوژی و مدیریت جنگل است. یکی از شیوه-های اصولی نیل به پایداری، توجه به حفظ و افزایش تنوع گونه ای است. تحقیق حاضر به منظور بررسی و مطالعه الگوی پراکنش مکانی بلوط ایرانی به عنوان مهمترین گونه ی جنگل های زاگرس و مطالعه تنوع زیستی گونه های چوبی در جنگلهای خرم آباد می باشد. این تحقیق در دو سامانه عرفی در ارتفاعات مختلف از سطح دریا شامل قلعه گل(1740تا2520) و شهنشاه(1300تا1600 ) انجام گرفت. برای جمع آوری اطلاعات مورد نظر تعداد 86 قطعه نمونه در قلعه گل و 36 قطعه نمونه در شهنشاه در قالب شبکه آماربرداری به ابعاد500×300 برای قلعه گل و 500×200 برای شهنشاه به صورت تصادفی منظم برداشت شد. برای تحلیل الگوی مکانی و تنوع زیستی از روش معمول قطعه نمونه با مساحت ثابت استفاده شد که برای برآورد الگوی پراکنش شاخص های نسبت میانگین به واریانس، خوشه بندی، گرین، موری سیتا، استاندارد شده موری سیتا و نمای k دو جمله ای منفی و برای برآورد تنوع گونه های چوبی، شاخص های تنوع شانون-وینر، سیمپون، N1 و N2 همچنین شاخص های یکنواختی و غنا محاسبه شد. برای مقایسه تنوع گونه ای دو منطقه مورد مطالعه از آزمون t مستقل استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کلیه شاخص های محاسبه شده الگوی کپه ای را برای گونه بلوط ایرانی نشان دادند. شاخص های N1 مک آرتور بیشترین مقدار را در هر دو رویشگاه مورد مطالعه داشته است. بالاترین یکنواختی در رویشگاه قلعه گل مربوط به شاخص یکنواختی سیمپسون و در رویشگاه شهنشاه مربوط به یکنواختی اسمیت و ویلسون بوده است. میانگین شاخص تنوع شانون- وینر در قلعه گل و شهنشاه به ترتیب 51/0 و 89/0 بدست آمد که نشان می دهد جنگل های مورد نظر در وضعیت مناسبی نیستند و تقریبا به صورت مخروبه درآمده اند. رویشگاه شهنشاه ضمن داشتن شاخص های تنوع گونه ای بیشتر نسبت به رویشگاه قلعه-گل دارای شاخص های یکنواختی و غنای بیشتر نیز میباشد، علاوه بر این رویشگاه شهنشاه با وجود داشتن تعداد گونه کمتر، از تنوع زیستی بیشتر برخوردار بود. همچنین نتایج آزمونt نشان می دهد که بین ارتفاع از سطح دریا با شاخص های تنوع شانون- وینر، سیمپسون، N1، شاخص یکنواختی اسمیت ویلسون و شاخص غنای مارگالف ارتباط معنی