نقی شعبانیان

امروزه نقش درخت و جنگل در زندگی بشر بر هیچ کسی پوشیده نیست و ارزش آن از نظر اقتصادی، تفرج، حفظ آب و خاک، تعدیل آب و هوا و غیره روز به روز در حال افزایش است. در قرن اخیر ارزش جنگل به عنوان یک سرمایه خدادادی رو به فزونی است و در همین راستا افزایش روز افزون جمعیت و نیاز به فراورده های چوبی و جنگلی و به دنبال آن تخریب و کاهش سطح اراضی جنگلی باعث اهمیت بیشتر نهالکاری به منظور توسعه جنگل به روش مصنوعی و ایجاد فضای سبز در اطراف شهرها و مجتمع های صنعتی و مسکونی دراکثر کشورهای جهان شده است. هدف از اجرای این تحقیق، مطالعه بر روی گونه های رایج مورد استفاده برای جنگلگاری در مناطق مختلف استان کردستان به منظور ارائه یک الگوی مناسب از نظر زمان انتقال نهالهای گونه های مختلف به عرصه جنگلکاری برای افزایش موفقیت در استقرار و بقای جنگلکاری می باشد. به منظور اجرای این تحقیق ابتدا با توجه به شرایط اکولوژیکی استان کردستان، چهار منطقه از قبیل سنندج، بانه، مریوان و سقز به عنوان محل اجرای طرح در نظر گرفته شدند. چند گونه رایج برای جنگلکاری در استان از قبیل Quercus brantii، Pistacia atlantica، Platanus orientalis، Cupressus arizonica، Celtis tournefortii، Fraxinus rotundifolia، برای مطالعه انتخاب و نهالهای آنها در چند زمان مختلف سال (اوایل آذرماه 1384، نیمه اسفند 1384، نیمه فروردین 1385، نیمه اردیبهشت 1385و نیمه خرداد ماه سال 1385) در قالب یک آزمایش فاکتوریل کاملاً تصادفی کاشته شدند. نهالهای کاشته شده در شهریور 1385 از نظر بعضی از صفات از قبیل زنده مانی و رویش طولی مورد بررسی قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSSو EXELآنالیز شدند و میانگینهای بدست آمده با آزمون مقایسه میانگین دانکن با همدیگر مقایسه گردیدند. نتایج حاصله نشان می دهد که زمان انتقال نهال و سن نهال در زمان انتقال به عرصه نهالکاری، در میزان زنده مانی و رویش آنها تاثیر معنی داری داشته است. در اکثر گونه های مورد مطالعه، نهالهای گلدانی نسبت به نهالهای ریشه لخت هم از نظر میزان رویش و هم از نظر میزان زنده مانی از وضعیت بهتری برخوردار بودند. همچنین نهالهای دو ساله از نظر موفقیت از نهالهای 3 ساله وضعیت بهتری داشتند. نهالهای کاشته شده در آذر ماه نسبت به نهالهای کاشته شده در زمانهای دیگر سال از رویش بهتری برخوردار بودند. از