نقی شعبانیان

امروزه نقش درخت و جنگل در زندگی بشر بر هیچ کسی پوشیده نیست و ارزش آن از نظر اقتصادی، تفرج، حفظ آب و خاک، تعدیل آب و هوا و غیره روز به روز در حال افزایش است. بنه یک گیاه چند منظوره بوده و علاوه بر استفاده از چوب آن، به عنوان یکی از مهمترین محصولات فرعی جنگلهای غرب در زندگی مردم منطقه نقش مهمی دارد. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر عمق کاشت بذر بنه و ترکیب خاک و اثر متقابل آنها در میزان رویش و برخی صفات کمی و کیفی مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی نهالها، بذر بنه از جنگلهای منطقه کردستان از درختانی که دارای قطر بیش از 30 سانتیمتر و تاج متقارنی بودند و از نظر آفات و امراض وضعیت مناسبی داشتند، جمع آوری شدند و پس از تیمار مناسب در قالب یک آزمایش فاکتوریل با دو فاکتور عمق کاشت در 3 سطح (1 ، 3، 6 سانتیمتر) و ترکیب خاک در 3 سطح (نسبت خاک، ماسه و کود به ترتیب 1:1:1(A)، 1:2:1(B)و 2:1:1(C)) با 4 تکرار (در هر تکرار 50 گلدان) با طرح پایه کاملاً تصادفی در اول دی ماه سال 1386 کاشته شدند. نهالهای سبز شده در طی تابستان مرتباً از نظر آبیاری و وجین مراقبت شدند. در نیمه شهریور 1387 برخی از پارامترهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS اسفاده شد. میانگینهای صفات مورد مطالعه بوسیله آزمون Duncan در سطح 5% با هم مقایسه شدند. نتایج حاصل نشان می دهد که عمق کاشت بذر و به خصوص ترکیب خاک مورد استفاده برای گلدانها بر روی اکثر صفات مورد مطالعه تاثیر معنی داری داشته است. بیشترین درصد رویش (52.4%) با اختلاف معنی داری مربوط به عمق کاشت 3 سانتیمتر و ترکیب خاک B و کمترین میزان رویش بذر (30.12%) مربوط به عمق 1 سانتیمتر و خاک نوعA بوده است. نهالهای روییده شده در خاک با درصد کود حیوانی بیشتر از نظر بسیاری از صفات کمی مورفولوژیکی و فیزیولوزیکی از قبیل میزان رشد، سطح برگ، سطح ویژه برگ(SLA )، سطح فتوسنتز و تعرق و هدایت روزنه ای، میزان کلروفیل، ازت، فسفر و اسید آمینه پرولین با اختلاف معنی داری از وضعیت بهتری برخوردار بودند ولی با توجه به میزان SLA بیشتر این نهالها به نظر می رسد که در مقابل سرما و خشکی حساستر باشند. همچنین نهالهای بنه حاصل از بذور کاشته شده در عمق 3 سانتیمتر از نظر درصد سبز شدن و میزان رشد نسبت به بقیه به خصوص نسبت به بذور کاشته شده