نقی شعبانیان

جنگل های بنه (Pistacia atlantica) در بیشتر اقلیم های خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب کشور به صورت های مختلف پراکنش دارد که متأسفانه زادآوری و استقرار این گونه در اکثر مناطق دچار مشکل شده است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر نوع و ابعاد گلدان بر رشد و توسعه اندام های هوایی و زیرزمینی نهال های بنه (Desf. Pistacia atlantica) بود. منطقه مورد برررسی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گریزه به مساحت 56 هکتار در 1 کیلومتری شهرستان سنندج قرار دارد. در آبان ماه بذر مناسب پسته وحشی با قوه-نامیه مناسب از جنگل های استان کردستان تهیه شد. سپس، 6 نوع گلدان نایلونی مشکی (یک لیتری پهن – یک لیتری باریک و بلند – دو لیتری پهن – دو لیتری باریک و بلند - چهار لیتری پهن و چهار لیتری باریک و بلند) و 6 نوع گلدان پلاستیکی ( یک لیتری پهن – یک لیتری باریک و بلند – دو لیتری پهن - دو لیتری باریک و بلند -چهار لیتری پهن و چهار لیتری باریک و بلند) و یک نوع گلدان حجره ای جمعأ 13 نوع گلدان تهیه شد. پس از تقریبأ دو سال از هر تیمار 5 نهال به صورت تصادفی انتخاب و برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی نهال ها در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که نهالهای مربوط به گلدانهای باریک به طور معنی داری از ارتفاع بیشتری نسبت به گلدانهای پهن تر برخوردار بودند در حالی که از نظر قطر یقه نهالهای پهن تر وضعیت نسبتا بهتری داشتند. از نظر ارتفاع و قطر یقه نهالهای گلدانهای دو لیتری بیشتر از نهالهای گلدانهای یک لیتری بود ولی بین گلدانهای دو و چهار لیتری تفاوت معنی داری از لحاظ قطر یقه و ارتفاع نهالها مشاهده نشد. نهالها در گلدانهای باریکتر از طول ریشه بیشتری نسبت به گلدانهای پهن تر برخوردار بودند. در کل بین گلدانهای پلاستیکی و نایلونی از نظر عمده صفات مورفولوژیکی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. از نظر صفات فیزیولوژیکی، گلدان های پهن تر وضعیت بهتری نسبت به گلدانهای باریکتر داشتند به طوری که نشانه هایی از استرس در گلدانهای باریکتر مشاهده می شود. از نظر صفات فیزیولوژیکی بین گلدانهای پلاستیکی و نایلونی و همچنین بین گلدانهای دو لیتری و چهار لیتری تفاوت معنی داری مشاهده نشد