امروزه در میان برخی از سنتگرایان متدین دین به صورت هویّتی قومی در بستر زمانی خاص عصر نبوی معنی می شود؛ شایسته است که دیدگاه اندیشمندان سنتی برخاسته از فرهنگ ایرانی – کردی را بازشناسی کنیم. مکتوبات مولانا سید احمد کردستانی متخلص به محزون که با نام سید احمد زلکه مشهور است، از سه بخش تشکیل شده است که به ترتیب تاریخ کتابت آن چاپ شده است. جامع الآیات برگزیده ای از آیات قرآن و شرح آنهاست. عشق افزا در مورد مراتب و انواع عشق و راههای کسب عشق است و تحفه العشاق مجموعه ای از نصایح و مناجاتهاست. بیشترین بخش مکتوبات جامع الآیات است. در این مقاله سعی شده است با بررسی اشعار محزون، بینش و اندیشه دینی وی بیان شود. وی اندیشه های عرفانی داشته و آن را در جهت اصلاح اجتماعی به کار گرفته است. نثر و شعر محزون، بیانی ساده داشته و چون مخاطبان وی مردم ساده و عوام بوده اند جز در مواردی کم از بیان مغلق و درسی پرهیز کرده است. محزون بیش از همه از شعرا و عرفای ایرانی خصوصا سعدی و مولانای بلخی متاثر بوده است.
