موضوع قلب نه تنها به کرات در متون اسلامی ذکر گردیده بلکه از موضوعات کلیدی در قرآن کریم و احادیث نبوی بوده و لازم است توسط صاحب نظران و محققین حوزه معرفت دینی به دلیل اهمیت آن بیشتر مورد تحقیق و تبیین قرار گیرد. در این تحقیق ابتدا به بیان تعاریف لغوی، اصطلاحی و فیزیولوژیک قلب آدمی و بعد از آن به تعاریف واژه های مرتبط با قلب اصطلاحی از جمله صدر، فؤاد، روح، نفس و عقل پرداخته شده است. تمام آیات مرتبط با قلب و مشتقات آن هم در ثلاثی مزید و هم مجرّد استخراج و بررسی شده و پس از آن به بیان مفهوم قلب ممدوح و قلب مذموم و انواع آنها و دیدگاه مفسران و همچنین اهمیت نقش قلب در تربیت فرد و به تبع آن جامعه و بررسی موضوع قلب در سنّت و دیدگاه فقها و اهل عرفان و تصوف و فلاسفه و متکلمین در مورد آن پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که قلب معنوی انسان در قرآن کریم هم با صفات مثبت و ممدوح، و هم با صفات منفی، مذموم و نکوهیده وارد شده است. بنابراین قلب سوای اینکه محل ایمان و باور شخص می باشد، جایگاه بنیادین افعال و اعمال عبادی اوست که رکن اساسی آن همان نیت )قصد) بوده و در آن استقرار می یابد. این تحقیق بر اساس منابع کتابخانه ای و به روش تحلیلی توصیفی انجام شده است.
