ناصر خالق پناه

حدود 20 میلیون هکتار از اراضی کشورمان را خاک های مبتلا به نمک تشکیل می دهد. هدف از این تحقیق اشتقاق توابع انتقالی تعدادی از خاک های مبتلا به نمک جهت پیش بینی پارامترهای معادله وان گنوختن و رطوبت در مکش های مختلف با استفاده از خصوصیات زودیافت خاک بود. به همین منظور 68 نمونه خاک از خاک های جنوب تهران انتخاب گردید (خاک های شور و شور و سدیمی). منحنی رطوبتی خاک ها در پتانسیل های ماتریک صفر، 10-، 33-، 100-، 300-، 500-، 1000- و 1500- کیلو پاسکال تعیین شدند. فراوانی نسبی ذرات خاک، جرم ویژه ظاهری، کربنات کلسیم، کربن آلی، EC و SAR اندازه گیری شده و پارامترهای معادله وان گنوختن نیز با استفاده از نرم افزار RETC بدست آمد. همچنین کارایی توابع بدست آمده در تخمین منحنی رطوبتی با تعدادی از توابعی که قبلاً توسط محققین مختلف ارائه شده بود (13 تابع) مقایسه گردید. بطورکلی یافته های این پژوهش نشان داد: 1- با استفاده از توابع انتقالی می توان نقاط مختلف منحنی رطوبتی خاک و پارامترهای معادله وان گنوختن را به میزان قابل قبولی تخمین زد (در توابع نقطه ای: 577/0≤ R2Adj ≤ 844/0 و 0296/0 ≥ RMSE(cm3/cm3) ≥ 0121/0). 2- نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که حساسیت اکثر توابع نقطه ای به تغییرات جرم مخصوص ظاهری بیشتر از بقیه متغیرها بوده و نسبت رس به سیلت، EC و شن در مراتب بعدی قرار می گیرند. 3- با توجه به ضریب پارامتر EC در معادلات و با توجه به ضرایب همبستگی جزئی و نتایج آنالیز حساسیت، مقادیر بالای پارامترEC می تواند تا حدودی توزیع اندازه منافذ و نهایتاً شکل منحنی رطوبتی را بواسطه انبساط و انقباض تغییر داده و این تغییرات را می توان با وارد کردن متغیرهای EC و SAR در ایجاد توابع، تا حدودی لحاظ کرد. 4- مقایسه توابع قبلی ارائه شده و توابع بدست آمده نشان می دهد که توابع بدست آمده در این تحقیق، بهترین توابع در تخمین منحنی رطوبتی خاک های مورد مطالعه می باشند.