قطران تبریزی را به عنوان نخستین شاعری می شناسند که در سده پنجم هجری در آذربایجان و اران سرودن شعر به زبان دری را آغاز کرد. چنان که خود او هم در بیتی از اینکه سر سلسله شاعران آذربایجان است، فخر نموده است. شعر او از همان قرن پنجم تا کنون از زوایای گوناگون بررسی شده و در تذکرده ها همه جا از او به عنوان شاعری توانا تمجید شده که شاعران پس از خود را متأثر کرده است. شعر قطران از یک زاویه دیگر هم استعداد کاویدن را دارد و آن تأثیری است که این شاعر نامی بر جریان شعرگفتن پس از خود بر جای نهاده است. قطران به زبان فارسی شعر می سرود و و چون از این زبان به عنوان یک زبان رسمی -که در آن زمان با توجّه به پشتوانه های لازم به اندازه کافی بالیده بود- بهره می جست، طبعا باعث شد که این زبان در دربار امیران غرب ایران به عنوان یک زبان مرسوم و جاافتاده تبدیل شود و عملاً زبانهای دیگر را به حاشیه براند. این جستار بر آن است که در حد خود به نگاهی نسبی بر کارنامه قطران بیفکند و نقش او را در به حاشیه راندن زبانهای ایرانی برای آفرینشهای ادبی بررسی نماید.
