سعدی شاعر و نویسنده ای است که آوازه اش جهان را درنوردیده است. گلستان او -که کتاب درسی در بسیاری از حوزه های دینی بود- نخستین اثری هم بود که به انگلیسی ترجمه شد. مقبولیت سریع گلستان در اروپا، نشانگر این است که گفته های سعدی فرازمانی و فرامکانی است که تأثیرپذیری نامدارانی چون لافونتن، ولتر و آراگون مؤیّد آن است. بدون شک محیط جغرافیا تأثیری فراوان بر شکل دهی به جهان بینی انسان دارد؛ بر این اساس، اقلیم فارس در قلب ایران، همچون چهار راهی بوده که هم کاروان های تجاری را در کاروانسراهایش دیده و هم اوضاع متغیّر سیاسی و اجتماعی را در اثر حکومت حاکمان ایرانی و انیرانی پذیرفته است؛ گاهی شاهد صدور فرمان های شاهنشاهان مقتدر به اقصای عالم و گاهی شاهد دولت های مستعجل بوده است. چه از بعد سیاسی و نظامی و چه از بعد فرهنگی، این ایالت در کانون رویدادهای ایران تا روزگار ما قرار داشته است. موقعیت جغرافیایی این ایالت و برخورد هر روزۀ ستاکنانش با فرهنگ های متنوّع و سلیقه های مختلف و پیروان ادیان گونه گون، نقش بسزایی در تسامح مردم این ایالت و تلطیف دیدگاه ها و پرورش جهان نگری آنان داشته است چنان که همین جهان نگری باعث شده که به جای تعصّب های نابجا، اندیشه هایی در آنجا ببالد که افق هایش تا دوردست های جهان را درنوردد. این جستار بر آن است که نقش جغرافیایی ایالت فارس را در شکل دهی به جهان نگری سعدی برجسته کند.
