مسئله و هدف: امروزه به آموزش عالی به عنوان عاملی مؤثر در تحقق برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نگریسته می شود. تغییرات، پیچیدگی ها و پویایی هایی که در نظام های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در عصر حاضر به وجود آمده است، باعث شده تا سازمان ها برای اداره خود به شیوه ها و راهکارهایی جدیدی روی بیاورند. لذا هدف از انجام این پژوهش، تبیین دیدگاه های صاحب نظران درباره ابعاد مؤثر در مؤسسه های آموزش از دور به عنوان سازمان یاد دهنده می باشد. روش کار: از روش کیفی راهبرد نظریه مبنایی بهره گرفته شد. مشارکت کنندگان در این پژوهش 15 نفر از صاحب نظران آموزش از دور بودند که بر اساس نمونه گیری هدفمند ملاک محور انتخاب و با آن ها مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل و دادههای حاصل نیز با استفاده از شیوه کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) تحلیل شد. جهت تأمین روایی و پایایی از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر مشارکت کننده در پژوهش استفاده گردید. یافته ها: نتایج یافته ها حاکی از ابعاد و مؤلفه های اصلی مؤثر در کارکرد مؤسسه های آموزش از دور به عنوان سازمان یاد دهنده در پنج مقوله محوری و 20 مقوله فرعی و 54 مؤلفه صورت بندی و به صورت یک الگوی مفهومی ارائه شد. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد نبود سیاست گذاری، عدم ساختار مناسب سازمانی و چالش های آموزشی، در کنار عوامل فنی، انسانی، فرهنگی و ارزشی، اقتصادی و اداری و مضافاً ویژگی های فردی مدیر، حمایت و پشتیبانی و سیستم ارزیابی پدیده مرکزی را به عنوان سازمان یاد دهنده تحت تأثیر قرار می دهد. بر این اساس برای بهبود کارکرد و نقش مؤلفه سازمان یاد دهنده در نظام آموزش از دور پیشنهاد می شود به عناصر و ابعاد این مدل مفهومی در فرایند کیفیت بخشی در این زیر نظام آموزش عالی عنایت شود.
