چکیده هدف پژوهش حاضر واکاوی دستاوردها و پیامدهای استفاده از رویکرد پلی تکنیک در توسعه آموزش عالی کشور است. برای پاسخ به سئوالات پژوهش از دو روش پژوهش تاریخی و روش تطبیقی استفاده شده است. روش تاریخی معطوف به بررسی تاریخی سیر تحول آموزش عالی و رویکرد پلی تکنیک در کشور ایران است. در روش تطبیقی نیز به مقایسه رویکرد پلی تکنیک کشور ایران با کشورهای منتخب (ایالات متحده امریکا، کانادا، انگلیس و ژاپن) پرداخته شده است. قلمرو مورد مطالعه در بخش تحلیل تاریخی، بررسی دانشگاه هایی که با رویکرد پلی تکنیکی ایجاد و توسعه یافته اند، بوده است. بازده زمانی پژوهش از زمان شکل گیری آموزش عالی 1307 تا 1398در کشور ایران است و در سیر تحول جهانی نیز از قرن 12 تا قرن 21 مورد بررسی قرار گرفته است. براساس منابع گردآوری شده، سیر توسعه تاریخی نظام آموزشی پلی تکنیک، دستاوردها و چالش های این دانشگاه ها روایت و تحلیل شده است. جامعه پژوهش در بخش بررسی تطبیقی، کشورهایی هستند که پلی تکنیک در آموزش عالی آنها نقش عمده ای دارد. بنابراین چهار کشور آمریکا، ژاپن، کانادا و انگلستان به همراه کشور ایران، با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. انتخاب این کشورها بر اساس استراتژی "نظام های متفاوت، نتایج مشابه" صورت گرفته است. برای جمع آوری داده ها از سایت های دانشگاه های پلی تکنیک در پنج کشور مذکور استفاده شد. هم چنین گزارش های ملی و بین المللی مورد توجه پژوهشگر قرار گرفت. برای تحلیل داده ها و ارائه نتایج تحقیق، از الگوی چهار مرحله ای ناحیه ای بردی استفاده شده است. یافته های پژوهش در بخش تاریخی، بیانگر آن است که نظام آموزش عالی با رویکرد پلی تکنیک در طول تاریخ تقریبا یکصد ساله خود، از همان آغاز (تأسیس دارالفنون) تا کنون با توجه به فراز و فرودهای بسیار، نقش قابل توجهی در توسعه آموزش عالی داشته است، بدین صورت که رویکرد پلی تکنیک با توجه به اهدافی و رسالتی که در ارتباط آموزش عالی با بازار کار دارد به وسیله نقش حمایتی فناوری اطلاعات بخش قابل توجهی از تولید صنعتی را پوشش می دهد یا از آن حمایت می کند. از جمله چالش های پیش روی رویکرد پلی تکنیک کشور می توان به عدم ارتباط بین صنعت، دولت و دانشگاه و عدم پیوند بین آن ها، توجه نکردن به نقشه راه و اهداف بلندمدت و سلیقه ای شدن تصمیمات نظام دانشگاهی متمرکز و دخالت های سیاسی در تصمیم گیری دانشگاهی، ناعدالتی در توزیع برابر منابع و امکانات و... اشاره کرد. از جمله دستاوردهای رویکرد پلی تکنیک نیز توجه به نیازهای بازارکار، پرورش افراد متخصص و کارآفرین و همچنین توجه به مهارت های عملی است که در نظام دانشگاهی و دروس نظری تجدید نظر شده و افراد را برای بازار کار آماده می نماید. یافته های پژوهش در بخش بررسی تطبیقی که به مقایسه اهداف آموزشی، روش های اجرای آموزش، و برنامه درسی (هدف برنامه درسی، محتوای آموزشی و ارزشیابی) پرداخته شده بیانگر آن است که روند توسعه آموزش پلی تکنیک در ایران نسبت به کشورهای منتخب، روندی کند و طولانی بوده است. از بعُد شباهت، بین کشورهای منتخب از لحاظ محتوی برنامه درسی و روش تدریس تفاوت مشهودی موجود نیست و تفاوت اصلی پلی تکنیک ایران با نظام های مورد مقایسه در مواردی همچون عدم توجه به نیاز بازار کار و عدم پیوند صنعت با آموزش عالی پلی تکنیک است. نتایج پژوهش گویای آن است که نظام آموزش پلی تکنیک در تربیت نیروهای متخصص جهت نیازهای بازار کار و رشد صنعت نقش بسزایی دارد و توجه به رویکرد پلی تکنیک می تواند راه پیشرفت کشور را هموار سازد. از این رو با توجه به اهمیتی که دستاوردهای رویکرد پلی تکنیک در روند توسعه آموزش عالی دارد، توجه برنامه ریزان آموزشی باید به این نکته معطوف گردد که توسعه نظام دانشگاهی پلی تکنیک یکی از بهترین راه های رسیدن به توسعه همه جانبه در کشور است و بازنگری مجدد در اهداف آموزشی، برنامه های درسی، روش های اجرا، محتوا، ارزشیابی و... ضروری به نظر می رسد.
